Bản quyền hình ảnh GREG BAKER/Getty Images Image caption
Bản đồ Biển Đông với hình Đường Chín Đoạn do Trung Quốc nêu ra để đòi chủ
quyền toàn bộ vùng này
Việc hãng Repsol ngưng hoạt
động tại một dự án ở Biển Đông, nơi Việt Nam tuyên bố chủ quyền nhưng Trung Quốc
cho là vùng tranh chấp, đang thu hút sự chú ý quốc tế.
BBC Tiếng Việt phỏng vấn phóng viên Bill Hayton, tác giả bài viết VN ngừng khoan dầu khí ở
Biển Đông về một số vấn đề liên quan tới sự kiện này:
BBC Tiếng Việt: Theo
nghiên cứu của ông thì vị trí chính xác của dự án Repsol nằm ở đâu, cách bao xa
tính từ đảo chính là đảo Trường Sa?
Bill Hayton: Repsol hiện đang có một số dự án dầu khí khác nhau tại Việt
Nam. Dự án vừa phải ngưng là nằm trong Lô 136-03, ở rìa đông nam của vùng Việt
Nam tuyên bố là Đặc quyền Kinh tế. Các bạn xem bản đồ dưới đây để biết vị trí
chính xác.
Bản quyền hình ảnh Other
Một nguồn tin nói với tôi
rằng tại khu vực lô 136-03, người ta đã tìm được khí tự nhiên và một ít dầu,
nhưng công tác khoan vẫn chưa đạt tổng độ sâu (Total Depth). Nguồn tin này cho
biết chính phủ Việt Nam đã gây áp lực, muốn Talisman-Vietnam phải tìm lý do kỹ
thuật nào đó để có cớ ngưng sớm việc khoan tìm dầu.
Tuy nhiên, phía Talisman
nói với giới chức Việt Nam rằng giếng khoan hoàn toàn tốt, không có lý do kỹ
thuật nào cản trở công việc hết. Cuối cùng, chính phủ đã ra lệnh cho nhà thầu
này phải chấm dứt hoạt động chừng một tuần trước khi mũi khoan theo kế hoạch sẽ
đạt tổng độ sâu.
Bản quyền hình ảnh Other Image caption
Bản đồ chi tiết các khu vực khai thác dầu khí ở vùng biển ngoài khơi đông
nam Việt Nam
BBC Tiếng Việt: Nếu như nó nằm quanh khu vực Bãi Tư chính, thì liệu điều đó
có đồng nghĩa với việc chúng ta đang chứng kiến tình trạng căng thẳng hồi 2014,
khi mà có một số nguồn tin nói rằng các tàu thuyền Trung Quốc cũng đã tiếp cận
các cụm khu vực nhà giàn do Việt Nam xây dựng ở cùng khu vực không?
Bill Hayton: Tôi không rõ chuyện này.
BBC Tiếng Việt: Trong bài viết, khi dùng cụm từ "các căn cứ của Việt
Nam tại quần đảo Trường Sa" trong câu "giới lãnh đạo Repsol được
chính phủ tại Hà Nội thông báo vào tuần trước rằng Trung Quốc đã đe dọa sẽ tấn
công các căn cứ của Việt Nam tại quần đảo Trường Sa nếu không dừng việc khoan
thăm dò", ông muốn nói cụ thể tới các căn cứ nào?
Bill Hayton: Nguồn tin của tôi không nêu chi tiết.
Trung Quốc chưa bao giờ
nêu rõ cơ sở để họ đưa ra các đòi hỏi đóBill Hayton
BBC Tiếng Việt: Vị trí của lô khai thác khí đốt này nằm hoàn toàn trong vùng
Đặc quyền Kinh tế của Việt Nam? Và theo Công ước Liên Hiệp quốc thì Việt Nam có
quyền khai thác tài nguyên tại đó?
Bill Hayton: Nếu diễn giải theo Công ước về Luật Biển của Liên Hiệp quốc
UNCLOS thì đúng vậy. Những logic mà phán quyết của Tòa trọng tài Thường trực
đưa ra hồi năm ngoái cũng xác nhận điều này, tuy nói một cách chặt chẽ thì phán
quyết này chỉ có giá trị ràng buộc đối với Trung Quốc và Philippines. Trung Quốc
chưa bao giờ nêu rõ cơ sở để họ đưa ra các đòi hỏi đó. Một số người nói rằng Bắc
Kinh đòi hỏi dựa trên các quyền lịch sử ở khu vực, một số người khác nói họ
tuyên bố vùng Đặc quyền Kinh tế dựa vào quần đảo Trường Sa như một cụm khu vực.
Cả hai lập luận này đều không phù hợp với UNCLOS và cả hai đều bị Tòa Trọng tài
bác bỏ.
BBC Tiếng Việt: Một số chuyên gia đã nêu câu hỏi về khả năng Việt Nam phải bồi
thường cho đối tác dầu khí Tây Ban Nha. Theo những gì ông biết thì liệu đây có
phải là điều sẽ xảy ra đối với trường hợp Repsol không?
Bill Hayton: Khó để nói nếu ta không nắm được nội dung hợp đồng ký kết
giữa hai bên. Tuy nhiên, Repsol đã chi một khoản tiền lớn cho Talisman và đã
chi thêm nhiều triệu đô la vào việc thăm dò ở Lô 136-03. Có con số ước tính đưa
ra rằng Repsol và các hãng hoạt động trước đó đã đầu tư khoảng 300 triệu đô la
vào khu vực này.
Bản quyền hình ảnh Other Image caption Lô 136-03 nằm ở vị trí mà cả
Trung Quốc và Việt Nam cùng tuyên bố chủ quyền. Hình bên trái là bản đồ của
Trung Quốc tại triển lãm ở Nam Kinh gồm các tên tiếng Trung cho gần như mọi đảo
và bãi đá trong 'Đường Chín đoạn', còn bên phải là bản đồ của PetroVietnam đưa
ra trong một cuộc họp báo năm 2012
BBC Tiếng Việt: Có ý kiến cho rằng lịch họp của Đại hội Đảng Trung Quốc có
thể là một yếu tố khiến Hải quân Trung Quốc hạn chế các hoạt động tại Biển Đông
nhằm tránh đối đầu với các nước như Việt Nam. Ông có nghĩ là cái nhìn này vẫn
đúng ở thời điểm hiện tại?
Bill Hayton: Nếu là tuần trước thì tôi cũng nghĩ vậy. Vào thời điểm này
thì tôi không còn chắc nữa.
Bill Hayton ngoài công
việc tại BBC News còn là nhà nghiên cứu tại Viện Chatham House, một
thinktank hàng đầu về chính trị quốc tế tại London. Ông đã xuất bản hai cuốn
sách 'The South China Sea: the struggle for power in Asia' (2014) và 'Vietnam:
rising dragon' (2010).
No comments:
Post a Comment