Thứ tư, 09
Tháng 9 2015 14:15
Do dự án
Cảng Hòn Khoai của Việt Nam và Kênh Kra của Thái Lan đều gắn với Biển Đông - và
những căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc cũng đang diễn ra ở đây- vì vậy chúng cần
phải được đánh giá trong một bối cảnh rộng hơn về thiết lập trật tự khu vực mà
hai cường quốc lớn nhất này đang dẫn dắt.
Việc Việt
Nam quyết định xây dựng cảng nước sâu ở ngoài khơi tỉnh cực nam Cà Mau có thể
là tín hiệu cho thấy Kênh Kra của Thái Lan rốt cuộc sẽ được xây dựng thành một
tuyến đường vận tải hàng hải khu vực mới.
Nếu kế hoạch
trên trở thành hiện thực, Kênh Kra sẽ được xây dựng qua kênh Kra Isthmus của
Thái Lan, cho phép các tàu vận tải biển bỏ qua Eo biển Malacca và trung tâm hải
cảng của Singapore. Ý tưởng đã có từ lâu về một kênh đào như vậy mặc dù rất
thuận tiện trong việc kết nối Vịnh Thái Lan với Ấn Độ Dương, song lại đang
vướng mắc với các vấn đề địa chính trị nhạy cảm ở khu vực. Những diễn biến mới
đây cũng có thể dẫn tới những vấn đề nhạy cảm giữa Mỹ và Trung Quốc, nhất là
sau khi truyền thông Trung Quốc hồi tháng 5 đưa tin nước này và Thái Lan đã ký
một bản ghi nhớ (MoU) tại Quảng Châu, Trung Quốc, về việc xây dựng Kênh Kra với
kinh phí 28 tỷ USD.
Các quan
chức Trung Quốc và Thái Lan đã nhanh chóng phủ nhận thông tin này. Tuy nhiên,
điều đó không ngăn được những đồn đoán rằng dự án này sẽ được khôi phục. Tháng
7/2015, Việt Nam thông báo sẽ xây dựng một cảng nước sâu trị giá 2,5 tỷ USD,
được gọi là Cảng Hòn Khoai, trên một hòn đảo cách bờ biển Cà Mau 17 km. Dự án
đã được Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phê duyệt.
Bề ngoài,
dường như không thấy rõ sự liên hệ gì giữa Cảng Hòn Khoai và Kênh Kra. Đó là
bởi những tính toán về cảng này được che lấp bởi một vấn đề lớn hơn trong quyết
định của Việt Nam là muốn tăng nhập khẩu than để đáp ứng nhu cầu năng lượng
đang gia tăng trong nước.
Một bài báo
trên tờ “Tạp chí Phố Wall” đã dẫn chứng Indonesia và Úc là các nhà cung cấp
“hứa hẹn nhất” trong bốn nhà cung cấp than, gồm cả Trung Quốc và Ấn Độ, cho
Việt Nam. Nằm nối giữa Vịnh Thái Lan và Biển Đông, Cảng Hòn Khoai có một vị trí
thuận lợi cho các chuyến hàng từ Indonesia và Úc cập cảng. Tuy nhiên, việc xây
dựng cảng này thực sự không mang ý nghĩa hoàn toàn về mặt kinh tế, trừ phi nó
được bổ sung vào tuyến thương mại tiềm năng là Kênh Kra.
Đã hai lần
dự án Cảng Hòn Khoai được thiết lập, và cả hai lần đều hướng tới phục vụ các
loại hàng hóa khác ngoài than. Lần lập dự án mới đây là kết quả nghiên cứu khả
thi được Bechtel- Công ty xây dựng và công trình dân dụng lớn nhất của Mỹ- thực
hiện năm 2015 theo một thỏa thuận ký kết với Việt Nam. Dự án này sẽ xây dựng 12
cầu tàu cho cảng, một nửa trong số đó là để nhập các mặt hàng không phải than.
Lần lập dự
án trước do Cục Hàng hải Việt Nam phối hợp với Công ty N&M Commodities đóng
tại Úc thực hiện, gồm có 24 cầu tàu và một nửa là dành cho than. Những cầu còn
lại sẽ phục vụ việc vận chuyển các hàng hóa cồng kềnh, các công-ten-nơ, xăng,
khí hóa lỏng và các tàu RORO dùng để chuyên chở các hàng hóa có bánh- các mặt
hàng sẽ đi qua Kênh Kra và đến từ những nơi xa như Trung Đông và châu Âu.
Nếu dự án
với Bechtel được thông qua, Cảng Hòn Khoai sẽ gắn các lợi ích thương mại của Mỹ
vào đúng tâm điểm bức tranh địa- kinh tế mới được định hình bởi quyền năng đang
thay đổi của Kênh Kra. Ngoài Bechtel mang dấu ấn Mỹ, có thông tin cho biết 85%
chi phí xây dựng Cảng Hòn Khoai sẽ do Ngân hàng Xuất- Nhập khẩu Mỹ cung cấp.
Vai trò của Bechtel và Ngân hàng Xuất- Nhập khẩu Mỹ chắc chắn cho thấy những
động thái chiến lược của Mỹ để đảm bảo rằng nước này không đứng ngoài kiến trúc
kinh tế châu Á mà Trung Quốc đang tạo dựng.
Kênh Kra sẽ
không chỉ biến Thái Lan thành trung tâm hàng hải khu vực có thể đánh bại các
trung tâm hải cảng Singapore và Malaysia dọc Eo biển Malacca, mà còn là huyết
mạch quan trọng trong "Con đường Tơ lụa trên biển" của Trung Quốc,
hiện là một phần kế hoạch “Một Vành đai, Một Con đường” của nước này. Sự can dự
của Trung Quốc chắc chắn sẽ xuất hiện qua việc Ngân hàng Đầu tư cơ sở hạ tầng
châu Á (AIIB) mới thành lập- để cung cấp tài chính cho các dự án hạ tầng quy mô
lớn- gây ảnh hưởng tới dự án đặc biệt này. Các diễn đàn theo chủ nghĩa dân tộc
trong các cộng đồng mạng thực sự có ảnh hưởng của Trung Quốc như Tiexue Luntan
(Diễn đàn Máu và Sắt) đang kêu gọi AIIB tiếp sức cho giấc mơ đã có từ lâu của
Thái Lan về việc xây dựng một Kênh Kra.
Suy cho
cùng, mối liên hệ giữa dự án Kênh Kra và Cảng Hòn Khoai sẽ đơn thuần chỉ là sự
đồn đoán nếu không có thực tế là truyền thông Việt Nam đã đăng trên trang nhất
thông tin về dự án xây cảng này đúng vào lúc diễn ra cuộc họp liên chính phủ
lần thứ ba giữa Việt Nam và Thái Lan tại Bangkok hồi tháng 7 vừa qua. Đáng chú
ý, kết quả các cuộc đàm phán mới nhất giữa Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng
và Thủ tướng Thái Lan Prayut Chan-o-cha là một tuyên bố nhấn mạnh tới tầm quan
trọng của việc giải quyết các tranh chấp bằng giải pháp hòa bình tuân thủ theo
luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, và
thúc đẩy đối thoại và tham vấn để đạt được Bộ Quy tắc Ứng xử của các bên ở Biển
Đông. Dự án Kênh Kra của Thái Lan và Cảng Hòn Khoai của Việt Nam hiện đều nằm
trong cuộc cạnh tranh ngày càng lớn giữa Mỹ và Trung Quốc đối với các dự án hợp
tác kinh tế trong khuôn khổ ASEAN trong bối cảnh Trung Quốc đang tìm cách giành
vai trò lãnh đạo khu vực- ít nhất là về kinh tế- còn Mỹ đang “tái cân bằng” với
châu Á để duy trì ảnh hưởng của mình. Do cả hai dự án đều gắn với Biển Đông- và
những căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc cũng đang diễn ra ở đây- Kênh Kra và
Cảng Hòn Khoai cần phải được đánh giá trong một bối cảnh rộng hơn về thiết lập
trật tự khu vực mà hai cường quốc lớn nhất này đang dẫn dắt.
Theo RSIS
Văn Cường (gt)
Thailand’s Kra Canal: Is Vietnam Angling In?
By Graham Ong-Web
Dự án Kênh Kra của Thái Lan- Mối
quan tâm của Việt Nam ?
https://drive.google.com/file/d/0B7vxHAQlq7jzYWkxT0YwemZySDIzOXQwRG1oRnc1SnpTSVA0/view?usp=sharing 
No comments:
Post a Comment