7/11/2017
Đêm 6/11, một người bạn ở Huế báo mưa không nhiều,
chỉ có gió, nhưng nước ngập khắp nơi. Ký ức tang thương dội về trước cảnh báo
Huế có thể đạt hoặc vượt mức lũ lịch sử năm 1999. Tại Bắc Trà My,
Quảng Nam trong đêm 5/11, 9 người nữa bị vùi lấp trong vụ sập một quả đồi…
Tìm kiếm thi thể người phụ nữ ở thôn
Văn Căn, thị trấn Sịa, huyện Quảng Điền (Huế) bị mất tích do lũ cuốn trôi. Đến
sáng 6/11 vẫn chưa tìm thấy do nước lạnh, ngập sâu.
(Ảnh: Fanpage Quảng Điền
quê ta ơi)
Tính
đến cuối ngày 5/11, tức chỉ ba ngày sau khi bão số 12 chính thức vào biển Đông,
đã có 44 người chết, 19 người mất tích, 1.358 nhà sập đổ, 114.866 nhà
tốc mái, hư hỏng.
So
với một ngày trước, số người chết đã tăng thêm 17 người, số người mất tích giảm
3, số nhà sập đổ tăng thêm 732 ngôi nhà, số nhà tốc mái, hư hỏng tăng thêm
75.162 ngôi nhà. Hàng nghìn người khác trở thành vô gia cư hay buộc phải di
tản.
Trước
đó chưa đầy nửa tháng – tính đến cuối ngày 16/10, đã có 75 người chết, 28 người
mất tích trong đợt mưa lụt lớn, xả lũ, sạt lở. Gia sản trôi theo 10.362 con gia
súc, 301.449 con gia cầm bị chết, cuốn trôi, chưa kể hàng nghìn hecta lúa màu
mất trắng.
Một
tháng trước, 6 người chết, 37 người bị thương trong bão số 10.
Nhưng
chết trong mưa lũ là những cái chết không hồi đáp. Chiều 5/11, Bộ trưởng
Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường tuyên bố: “Chúng ta đang phải đối mặt với
hiểm họa“. Hiểm họa gì? Là “hồ đầy nước, sông đầy nước, vùng trũng đầy
nước trên toàn lưu vực“.
Vẫn
theo ông Cường: “Nhiều hồ đã đầy nước, bị sự cố sẽ là thảm họa“.
Nước
đã bị coi là thảm họa. Nhưng kẻ tội đồ có thực sự mang tên các cơn bão?
Địa
hình đồi núi chiếm đến 3/4 diện tích lãnh thổ của Việt Nam là một thể thống
nhất với hệ thống sông ngòi dày đặc với mật độ trung bình lên tới 0,6
km/km2. Theo GS.TSKH Ngọc Lung, Viện Quản lý rừng bền vững và chứng chỉ
rừng (SFMI), rừng tự nhiên có đủ 3 tầng tán thì độ xói mòn đất được coi là 0 dù
trên đất dốc hay khi có mưa lớn. Khi hạn chế được dòng chảy mặt thì không có
hiện tượng xói mòn đất, cũng không tạo ra lũ ống, lũ quét. Nước thấm qua lớp
thảm mục, mùn, ngấm qua mặt đất tạo thành dòng chảy ngầm.
Điều
này có nghĩa nhờ khả năng điều tiết nước của rừng tự nhiên nên các vấn đề hạn
hán, lũ lụt, sạt lở sẽ không trở thành thảm họa. Nhưng con người đã tự vẽ nên
thảm họa cho chính mình khi rừng tiếp tục bị đốn hạ, chuyển đổi rừng thành đất
làm dự án, từ hợp pháp “đúng quy trình” đến trái phép, từ thủy điện, du lịch
tâm linh, khách sạn, đến biệt phủ, công viên nghĩa trang…
Rừng
tự nhiên đang biến mất. Theo GS Lung, theo số liệu đầu tiên về rừng tại Đông Dương
được công bố bởi Tổng thanh tra Lâm nghiệp Maurand năm 1943, Việt Nam có 14,3
triệu ha rừng tự nhiên, chưa có rừng trồng, với độ che phủ là 43%.
Trong
vòng gần nửa thế kỷ tiếp theo, rừng trồng tăng dần song diện tích rừng tự nhiên
thì suy giảm mạnh. Năm 1995, diện tích rừng tự nhiên giảm xuống thấp nhất với
hơn 8,2 triệu ha, rừng trồng tăng từ 0,092 ha (năm 1975) lên 1,05 ha, độ che
phủ rừng toàn quốc chỉ đạt 28,2%. Đến 2015, độ che phủ tăng lên 40,8% với hơn
10 triệu ha rừng tự nhiên, hơn 3,8 triệu ha rừng trồng.
Tuy
nhiên, GS Lung lưu ý với việc bổ sung khái niệm “rừng bán tự nhiên” – rừng có
nguồn gốc tự nhiên nhưng đã qua quản lý như khai thác gỗ chọn, làm giàu rừng,
tác động nhẹ ít làm thay đổi kết cấu rừng – thì trừ các khu rừng nguyên
sinh đang bảo tồn hoặc ở nơi chưa phát hiện ra, còn lại rừng tự nhiên hiện nay
đều là rừng bán tự nhiên.
Trong
khi đó, theo thống kê sơ bộ công bố vào tháng 4/2015 của Cục Quản lý tài nguyên
nước, Bộ TN-MT, cả nước có trên 2.900 hồ chứa nước thủy điện, thủy lợi đã vận
hành, đang xây dựng hoặc đã có quy hoạch xây dựng với tổng dung tích trên 65 tỷ
m3. 65 tỷ m3 tương đương với lượng nước dùng trong nông nghiệp trong vòng
một năm trên toàn quốc, tương đương 7,8% tổng lượng nước mặt trung bình
năm của Việt Nam.
Tại cuộc
họp chiều 5/11, Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy lợi Nguyễn Văn Tỉnh cảnh báo: Ở
Bắc Trung Bộ, hồ chứa lớn đã đầy 70-90%, hồ chứa nhỏ 100% đã đầy nước. Nam
Trung Bộ hồ chứa cũng trong tình trạng đầy 80-100%, mực nước và lưu lượng tăng
rất nhanh, vài ngày nữa 100% các hồ sẽ đầy nước.
 |
Cá nuôi lồng chết trắng trên sông Bồ
do xả lũ, sáng 6/11.
(Ảnh: Fanpage Quảng Điền quê ta ơi)
|
Sau
đợt áp thấp nhiệt đới vừa diễn ra trong tháng 10 khiến 103 người chết và mất
tích, GS Vũ Trọng Hồng, nguyên thứ trưởng Bộ NN-PTNT viết:
“Từ
những năm 1995, chúng ta đã phá bỏ diện tích rừng lớn cho triển khai quy hoạch
thủy điện’, và kinh nghiệm cho thấy ‘dù có đầu tư tiền để tái sinh thì cũng
phải 50 năm mới phục hồi, mới ngăn được dòng chảy ‘mỗi lần lũ xuống’”
– Tuổi Trẻ (14/10/2017).
Trên
Thanh Niên (17/10/2017), GS-TSKH Đặng Hùng Võ cho hay ông đã gặp
khá nhiều nhà đầu tư mở hội ăn uống rất lớn khi xin được giấy phép làm dự án
trên đất rừng…
Sáng
6/11, hàng trăm tấn cá nuôi lồng trên sông Bồ (Quảng Điền, Thừa Thiên Huế) chết
trắng như mạng người. Không kể số lồng cá bị cuốn trôi, số cá trong các ô lưới
chết ngạt, chết vì vỡ nội tạng do áp lực nước. Người dân cho hay so với
trận lũ năm 1999, lũ năm nay về không bằng nhưng tốc độ thì nhanh hơn rất nhiều
lần. Một cách lạnh lùng thay, điều này trùng khớp với cảnh báo về những hồ chứa
đã đầy 100% của Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy lợi và cảnh báo “chúng ta
đang phải đối mặt với hiểm họa” của Bộ trưởng Bộ NN-PTNT.
“Phải
tính đến kịch bản xấu nhất“, ông Cường nói. Đến lúc này, không có kịch bản
nào khác ngoài việc xả lũ để tránh vỡ đập, vỡ hồ. Kịch bản xấu nhất đã hiện hữu
từ hàng thập niên trước khi 20 năm qua, hơn 13.000 người đã chết, mất tích
trong thiên tai. Con số này sẽ không dừng lại trong 50 năm tới, khi Việt Nam có
40% nguy cơ có thể xảy ra thiên tai.
Vài
trăm tấn cá chết nổi, nhân lên thì ước tính thiệt hại từ 16 đến 18 tỷ đồng. Còn
vài trăm mạng người chết mỗi năm vì rừng mất, xả lũ, sạt lở, ai đong, ai cân,
ai mang xác về cho ai?
Vĩnh
Long
SOURCE:
No comments:
Post a Comment