SÔNG MEKONG: CÔNG VIỆC ĐÃ BẮT ĐẦU Ở VỊ TRÍ ĐẬP LUANG PRABANG

 (Mekong River: Work has begun on the Luang Prabang Dam site)

Milton Osborne – Bình Yên Đông lược dịch

Lowy Institute – 6 March 2023

 

Ngư dân giăng lưới trên sông Mekong trong năm 2020 ở Luang Prabang,

gần vị trí của đập mới ở Lào. [Ảnh: Aidan Jones]

 

Những duyệt xét môi trường và di sản có lẽ không làm chánh phủ Lào ngưng tiến hành các kế hoạch thủy điện của họ.

Đập Luang Prabang – một trong 3 vị trí đập mới hiện được ghi vào danh sách để xây cất ở Lào – là mục tiêu của những chỉ trích gay gắt.  Nằm dọc theo khúc sông Mekong chảy qua quốc gia, có những lo ngại về ảnh hưởng môi trường và cho việc dời cư được dự trù của cư dân ở địa phương.

Mặc dù được hậu thuẫn bởi một tập đoàn của quyền lợi Thái và Việt Nam, cũng có nghi ngờ với thị trường điện mà đập sẽ cung cấp.

Nhưng tiến triển có vẻ đi tới.  Ở vị trí, đập một cây cầu trên đường vào nay đã bắt ngang sông, trong hình ở dưới đây, được chụp trong tháng rồi.

 

Xây cất sớm ở vị trí đâp Luang Prabang ở Lào. [Ảnh: Milton Osborne]

 

Nằm cách hợp lưu của sông Mekong và Nam Ou khoảng 1 km về phía thượng lưu, cách thành phố hoàng gia cũ có cùng tên khoảng 25 km, và cách nơi du lịch nổi tiếng, động Pak Ou, trên 1 km, những người chống đối sợ rằng ảnh hưởng của đập Luang Prabang đối với số cá bắt được và du lịch. (Hai đâp kia được dự trù xây trong tương lai gần là Pak Beng và Pak Lay).

Philip Hirsch, nhà khoa học Australia từ lâu đã vận động chống lại việc xây đập trên Mekong, đã nêu ra viễn cảnh của sông ở Luang Prabang thay đổi đặc tính giống như hồ, khi nước đọng lại từ đập Xayaburi đã hoàn tất, một tình thế sẽ tồi tệ bởi đập Luang Prabang được đề nghị.

Được dự trù là một dự án trị giá 3 tỉ USD và sẽ sản xuất 1.460 MW điện, đập vẫn còn phải qua vài duyệt xét trước khi nhận sự chấp thuận cuối cùng.  Điều nầy gồm có Ủy hội Sông Mekong (MRC), UNESCO và các chánh phủ ở Bangkok và Phnom Penh, ở hạ lưu đập.  Nhưng tiến trình nầy có lẽ không ngăn cản việc xây cất được thực hiện cho đến khi hoàn tất.  Khi ấy, Thứ trưởng Hầm mỏ và Năng lượng Viraphon Virarong của Lào phản chiếu trong năm 2014 về vai trò của MRC liên quan đến việc chấp thuận của các đập trên Mekong ở Lào, nói nó “không phải là một cơ chế để chấp thuận hay bác bỏ bất cứ dự án nào” và “không phải là cơ quan cấp giấy phép xây dựng.”

Tóm lại, nếu chánh phủ Lào muốn xây đập thì điều nầy có lẽ là cái sẽ xảy ra thay vì duyệt xét.

Ông lái đò mà tôi mướn để đưa tôi đến vị trí đập đã cho một cái nhìn bên trong.  Khi tôi chụp ảnh, ông nói rằng ông sẽ không ở lâu.  Theo kinh nghiệm của ông, làm như thế có lẽ khiến cho cảnh sát bắt ông sang tàu [của họ] và đưa đi.

.