(Natural resources governance: A flawed process to adequate policies)
Sophoan Phean – Bình Yên Đông lược dịch
The Phnom Penh Post – 14 August 2022
Việc phát triển hạ tầng cơ sở và thay đổi khí hậu đang góp phần ảnh hưởng tiêu cực
đối với rừng ngập nước theo mùa ở khu Ramsar Stung Treng.
[Ảnh: Oxfam in Cambodia]
Chánh phủ Hoàng gia Cambodia (RGC) được hoan nghênh về lập trường bảo vệ và bảo tồn tài nguyên thiên nhiên tốt hơn trong các dự án hạ tầng cơ sở trong lúc giải quyết những thách thức phức tạp của thay đổi khí hậu và phát triển cần thiết của dân số Cambodia trẻ và đầy khát vọng. Thí dụ gần đây là lời kêu gọi của Thủ tướng Hun Sen đến các quốc gia thành viên ASEAN để ủng hộ một ASEAN “Xanh” dần dần chuyển đến kinh tế cạnh tranh khả chấp, chịu đựng và có hiệu quả tài nguyên.
Cam kết đáng kể không kém được thực hiện trong năm 2020 để tạm hoãn 10 năm việc phát triển thủy điện trên dòng chánh Mekong được loan báo bởi RGC và củng cố bởi Bộ Môi trường (MoE) ở COP26. Hiện nay, Cambodia duy trì hợp tác trong Thỏa ước Mekong 1995 bảo đảm trách nhiệm chia sẻ quản lý nước giữa 4 quốc gia (Cambodia, Thái Lan, Lào và Việt Nam); và cam kết trong Quy ước về Đất ngập nước (Ramsar) được ký kết trong năm 1999. Những cam kết nầy là nền tảng cho các quy định của quốc gia để bảo đảm đánh giá ảnh hưởng đối với môi trường và sinh kế của người dân.
Cứu xét những cam kết nầy và Kế hoạch Phát triển Điện lực Cambodia không đề cập đến đập Stung Treng được đề nghị, rất khó xử để khám phá ra rằng một đánh giá ảnh hưởng xã hội và môi trường (SEIA) đã được thực hiện từ tháng 1 đến tháng 6 năm 2022 được xem là một phần của giai đoạn khả thi được chánh thức loan báo bởi Bộ Hầm mỏ và Năng lượng (MME) – No. 1750 ngày 17 tháng 6 năm 2022. Oxfam thực hiện một nghiên cứu trường hợp cộng đồng để nói chuyện với các bên liên hệ có quan tâm để thiết lập làm thế nào tiến trình và các cam kết được tuân thủ ở Stung Treng. Oxfam phỏng vấn 24 người cho tin then chốt (14 phụ nữ) từ làng Kham Phann, Koath Khan Din, Koah Snaeng và Themey (thượng và hạ lưu của vị trí , theo thứ tự). Sáu đại diện từ bảo tồn và sinh kế ủng hộ các tổ chức trong vùng cũng được phỏng vấn.
Đập Stung Treng được đề nghị là một trong 14 đập trên dòng chánh được dự trù ở hạ lưu vực Mekong và đập đầu tiên ở Cambodia, với công suất thiết trí được đề nghị là 1.400 MW, địa điểm nằm ở giữa khúc sông Mekong trong khu Ramsar 999. Là một đập trên dòng chánh, RGC được yêu cầu thông báo cho Ủy hội Sông Mekong (MRC) để bắt đầu Thủ tục Thông báo, Tham vấn Trước và Thỏa thuận (PNPCA) mời các quốc gia thành viên đánh giá dự án được đề nghị kể cả Đánh giá Ảnh hưởng Môi trường, như được đề cử là khu Ramsar. Cambodia được yêu cầu thông báo và tham vấn với văn phòng Quy ước để bảo đảm việc bảo vệ và bảo tồn đất ngập nước.
Nghiên cứu trường hợp cộng đồng của Oxfam xác nhận rằng việc tham vấn quần chúng được tổ chức bởi các nhà phát triển và chánh quyền tỉnh ở Tòa Hành chánh Stung Treng ngày 27 tháng 1 năm 2022. Những người được mời là các viên chức từ các sở môi trường, nông nghiệp và phát triển nông thôn, cũng như giới chức làng, xã và huyện. Oxfam được biết có một đại diện từ cộng đống nằm dọc theo vị trí tham dự, nhưng các thành viên cộng đồng địa phương khác thì vắng mặt. Phỏng vấn các bên liên hệ cho thấy sự hiểu biết giới hạn hay không có về dự án, dựa vào “truyền khẩu” thay vì làm cho các kế hoạch được tiếp cận (ngôn ngữ). Chúng tôi nghe rằng các viên chức tái bảo đảm với các cộng đồng họ sẽ “không bị ảnh hưởng”, gây khó khăn trong việc đánh giá một cách độc lập trong sự vắng mặt của các kế hoạch và có thể bỏ qua ảnh hưởng gián tiếp. Công ty cố vấn được báo cáo là mơ hồ trong việc giải thích mục đích của việc thu thập dữ kiện căn bản.
Tiến trình nầy không đạt tiêu chuẩn quốc tế và Hướng dẫn 2020 của MoE rằng việc tham gia của quần chúng là để cung cấp chi tiết tin tức của dự án và thu thập lo ngại, phê bình, phản hồi, ý kiến ủng hộ và tin tức chi tiết liên quan đến dữ kiện môi trường hiện tại. Một lo ngại là phụ nữ có vẻ bị loại trừ hay biết rất ít về dự án. Điều nầy đáng kể vì phụ nữ là người dùng then chốt với sinh kế dựa vào nước. Phụ nữ có thể là người cho tin tuyệt vời để ảnh hưởng thiêt kế của dự án vậy mà thường bị bỏ qua bởi các nhà phát triển và các viên chức như “không thể hiểu” đề nghị.
Vì thiếu minh bạch, không rõ liệu điều nầy tạo nên toàn thể tiến trình tham vấn và liệu dự án ở giai đoạn sàng lọc, mục tiêu hay “thêm tin tức”. Tham vấn có vẻ được nhận thức kém, không đạt bất cứ cam kết quốc gia hay quốc tế và cần được sửa đổi cấp bách để các bên liên hệ kể cả các nhà phát triển có thể được biết và có trách nhiệm.
Liên quan đến các cam kết khác, thông báo với MRC và Văn phòng Quy ước Ramsar sẽ đòi hỏi, và tham vấn và tận tâm giữa các quốc gia phối hợp bởi MRC rất cần thiết. Các cộng đồng và tổ chức xã hội dân sự cần được thông tin tốt hơn về tiến trình được đòi hỏi và ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp tiềm tàng. Điều nầy có thể được thực hiện qua việc nâng cao sự hiểu biết và tránh phân cực vị trí. Oxfam thúc giục chú ý được cho vào tham vấn toàn bộ có thể đòi hỏi các biện pháp đặc biệt, đó là, tham vấn phụ nữ và xác nhận làm thế nào những người tàn tật có thể được tham vấn.
Ảnh hưởng của thay đổi khí hậu ở Cambodia xảy ra hàng ngày. Tầm quan trọng của đất ngập nước đối với hệ sinh thái Mekong dễ tổn thương càng ngày càng rõ hơn; bất cứ thay đổi cần được đánh giá cẩn thận. Những nghiên cứu bắt buộc và cần thiết nầy rất phức tạp, cần tài nguyên, quy hoạch và thời gian. Bằng chứng từ khu vực là sự thất bại theo sau tiến trình có thể gây ảnh hưởng thảm khốc đối với cộng đồng, các dự án thất bại, và sự tranh chấp lâu dài khi tài nguyên có thể dùng tốt hơn cho các dự án phát triển có hiệu quả.
Oxfam hoan nghênh các nỗ lực của RGC và thúc giục RGC và các nhà phát triển minh bạch hơn để làm rõ những bất thường rõ rệt giữa cam kết không xây cất các đập trên dòng chánh mới và các nghiên cứu khả thi hiện nay ở Stung Treng. Tất cả các bên liên hệ được thúc giục tuân theo hướng dẫn quốc gia và quốc tế để khuyến khích tham vấn có ý nghĩa. Các dụng cụ có sẵn nhưng, nếu bỏ qua, Cambodia gặp rủi ro lặp lại và gia tăng sự suy thoái tài nguyên thiên nhiên và di sản như được thấy trong hình trên.
No comments:
Post a Comment