20 tháng 7 năm 2018
SƠ LƯỢC VỀ TÁC GIẢ
Tác giả nguyên là Kỹ sư Công chánh
Chuyên nghiệp (Professional Civil Engineer) của Tiểu bang California và
Florida. Tốt nghiệp Kỹ sư Công chánh tại Trung tâm Quốc gia Kỹ thuật Phú Thọ,
Sài Gòn năm 1972; Trưởng ty Kế hoạch của Ủy ban Quốc gia Thủy lợi thuộc Bộ Công
chánh và Giao thông đến tháng 4 năm 1975. Tốt nghiệp Kỹ sư Công Chánh/Thủy lợi
(1983) và Cao học Thủy lợi (1985) tại Ðại học Nebraska, Hoa Kỳ; Chuyên viên Thủy
học (Hydrologist) của Sở Quản trị Thủy lợi, Broward County, Florida đến năm
1989. Từ năm 1990 đến 2015, Kỹ sư Giám sát trưởng (Senior Supervising Engineer)
của Stetson Engineers Inc., một công ty cố vấn về thủy lợi và ô nhiễm nguồn nước,
thành lập năm 1957 ở Los Angeles. Về hưu năm 2016.
PHẦN DẪN NHẬP
Chương trình Hợp tác Lancang-Mekong
(Lancang-Mekong Cooperation (LMC) bắt đầu hình thành từ khi Thái Lan đưa ra
sáng kiến cho việc phát triển khả chấp (sustainable development) phân vùng
Lancang-Mekong vào năm 2012 [1].
Lancang là tên Trung Hoa của sông Mekong, con
sông dài thứ 12 trên thế giới, chảy qua 6 quốc gia gồm có Trung Hoa, Miến Điện,
Thái Lan, Lào, Cambodia và Việt Nam. Sáng kiến của Thái Lan được Trung Hoa đón
nhận tích cực. Tại Hội nghị Thượng đỉnh Trung Hoa-ASEAN (Association of
Southeast Asia Nations (Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á)) lần thứ 17 nhóm họp
vào tháng 11 năm 2014, Thủ tướng (ThT) Li Keqiang (Lý Khắc Cường) của Trung Hoa
đề nghị thiết lập một Khung Hợp tác Lancang-Mekong (Lancang-Mekong Cooperation
Framework (LMCF)). LMCF được 5 quốc gia duyên hà còn lại hoan nghênh nhiệt liệt.
Vào ngày 23 tháng 3 năm 2016, Phiên họp
Thượng đỉnh LMC lần thứ nhất được tổ chức tại Sanya (Tam Á), thành phố cực nam
của đảo Hải Nam, Trung Hoa.. Tham dự phiên họp gồm có ThT Li Keqiang của Trung
Hoa, ThT Prayut Chan-o-cha của Thái Lan, ThT Hun Sen của Cambodia, ThT
Thongsing Thammavong của Lào, Phó Tổng thống Sai Mauk Kham của Miến Điện, và
Phó ThT Phạm Bình Minh của Việt Nam [1]. Phiên họp, với chủ đề “Chia sẻ dòng
sông, chia sẻ tương lai (Shared river, Shared future)” – Cho một Cộng đồng Chia
sẻ Hòa bình và Thịnh vượng trong Tương lai giữa các Quốc gia Lancang-Mekong
(For a Community of Shared Future of Peace and Prosperity Among Lancang-Mekong
Countries), công bố Tuyên ngôn Sanya (Sanya Declaration) [2] và chánh thức đưa
ra cơ chế hoạt động cho LMC.
LMC có thể là một nhánh trong “Con đường
Tơ lụa Mới (New Silk Road),” tên gọi nôm na của Sáng kiến Vành đai và Con đường
(Belt and Road Initiative (BRI)), mà Chủ tịch Trung Hoa Xi Jinping (Tập Cận
Bình) đã không tiếc công sức quảng cáo. Mục đích của BRI là tài trợ các dự án
xây dụng hạ tầng cơ sở cho các quốc gia Á, Âu, và Phi Châu; nhưng giới kinh tế
tài chánh quốc tế cho rằng BRI là một “… bẫy nợ được [Bắc Kinh] giăng ra…để tìm
cách lệ thuộc hóa các nước khác” bằng cách “… bóp nghẹt các nước nghèo bằng những
món nợ ngày [càng] phòng [phồng] lên , thông qua các dự án cơ sở hạ tầng quy mô
lớn không khả thi về mặt kinh tế.” [3,4] Như vậy, LMC có phải là miếng mồi ngon
trong bẫy hay không? Bài viết nầy nhằm mục đích trả lời câu hỏi đó.
CHƯƠNG TRÌNH HỢP TÁC
LANCANG-MEKONG
Đến ngày 10 tháng 1 năm 2018, Phiên họp
Thượng đỉnh LMC lần thứ hai – với chủ đề “Dòng sông Thanh bình và Phát triển Khả
chấp của Chúng ta (Our River of Peace and Sustainable Development)” - được tổ
chức tại thủ đô Phnom Penh, Cambodia. Phiên họp phê chuẩn Tuyên ngôn Phnom Penh
(Phnom Penh Declaration), Kế hoạch Hành động 2018-2022 (5-Year Plan of Action),
danh sách thứ hai các dự án hợp tác sẽ được thực hiện, và việc điều hành các dự
án được Quỹ Đặc biệt LMC (LMC Special Fund) - với số vốn 300 triệu USD (Mỹ Kim)
– tài trợ [5].
Tuyên ngôn Phnom Penh [6] bổ sung cho
Tuyên ngôn Sanya 2016 và đề ra những biện pháp để hợp tác trong các lãnh vực
sau đây:
1. Chánh trị và An ninh
• Khuyến khích việc trao đổi và đối
thoại giữa các đảng phái chánh trị, quốc hội, và viên chức chánh phủ;
• bảo vệ hòa bình và ổn định trong khu vực trên nguyên tắc không can thiệp vào nội bộ của nhau;
• tăng cường đối thoại và hợp tác trong việc thi hành luật pháp để đối phó với những vấn đề an ninh bất bình thường;
• tăng cường hợp tác trong việc phòng chống thiên tai, viện trợ nhân đạo, cứu xét ảnh hưởng của thay đổi khí hậu, bảo đảm an ninh lương thực, nước, và năng lượng; và
• trao đổi dữ kiện.
• bảo vệ hòa bình và ổn định trong khu vực trên nguyên tắc không can thiệp vào nội bộ của nhau;
• tăng cường đối thoại và hợp tác trong việc thi hành luật pháp để đối phó với những vấn đề an ninh bất bình thường;
• tăng cường hợp tác trong việc phòng chống thiên tai, viện trợ nhân đạo, cứu xét ảnh hưởng của thay đổi khí hậu, bảo đảm an ninh lương thực, nước, và năng lượng; và
• trao đổi dữ kiện.
2. Kinh tế và Phát triển
Khả chấp
• Tăng cường sự liên kết
(connectivity) giữa các quốc gia vùng LMC và các vùng khác qua một kế hoạch
liên kết LMC để thúc đẩy việc phát triển trong nhiều lãnh vực;
• nghiên cứu khả năng thiết lập một hành lang kinh tế (economic corridor) trong vùng;
• khuyến khích hợp tác kinh tế xuyên quốc gia; hình thành một “Kế hoạch Hành động cho việc Hợp tác Khả năng Sản xuất giữa các quốc gia LMC” chú trọng vào việc đầu tư hạ tầng cơ sở có phẩm chất cao;
• tăng cường việc quản trị khả chấp và sử dụng tài nguyên nước qua việc đối thoại về chánh sách, chia sẻ dữ kiện, hợp tác và trao đổi kỹ thuật;
• thu hút thành phần tư nhân, đặc biệt là SME (Small or Medium Enterprise (Doanh nghiệp Nhỏ hoặc Trung bình)) và doanh nhân trẻ, trong việc đầu tư và cơ hội kinh doanh trong các quốc gia LMC;
• khuyến khích thêm sự hợp tác trong lãnh vực tài chánh; chú trọng đến việc gia tăng các dự án nghiên cứu và phát triển chung;
• khuyến khích phát triển xanh và khả chấp qua việc hình thành Chiến lược Hợp tác Môi trường Lancang-Mekong (Lancang-Mekong Environmental Cooperation Strategy) và Kế hoạch Lancang-Mekong Xanh (Green Lancang-Mekong Plan); và
• thành lập Trung tâm Hợp tác Nông nghiệp Lancang-Mekong (Lancang-Mekong Agriculrural Cooperation Center) ở Trung Hoa.
• nghiên cứu khả năng thiết lập một hành lang kinh tế (economic corridor) trong vùng;
• khuyến khích hợp tác kinh tế xuyên quốc gia; hình thành một “Kế hoạch Hành động cho việc Hợp tác Khả năng Sản xuất giữa các quốc gia LMC” chú trọng vào việc đầu tư hạ tầng cơ sở có phẩm chất cao;
• tăng cường việc quản trị khả chấp và sử dụng tài nguyên nước qua việc đối thoại về chánh sách, chia sẻ dữ kiện, hợp tác và trao đổi kỹ thuật;
• thu hút thành phần tư nhân, đặc biệt là SME (Small or Medium Enterprise (Doanh nghiệp Nhỏ hoặc Trung bình)) và doanh nhân trẻ, trong việc đầu tư và cơ hội kinh doanh trong các quốc gia LMC;
• khuyến khích thêm sự hợp tác trong lãnh vực tài chánh; chú trọng đến việc gia tăng các dự án nghiên cứu và phát triển chung;
• khuyến khích phát triển xanh và khả chấp qua việc hình thành Chiến lược Hợp tác Môi trường Lancang-Mekong (Lancang-Mekong Environmental Cooperation Strategy) và Kế hoạch Lancang-Mekong Xanh (Green Lancang-Mekong Plan); và
• thành lập Trung tâm Hợp tác Nông nghiệp Lancang-Mekong (Lancang-Mekong Agriculrural Cooperation Center) ở Trung Hoa.
3. Xã hội, Văn hóa và
Trao đổi Dân với Dân (People-to-People Exchanges)
• Khuyến khích gia tăng việc cam kết
và hợp tác trong các sáng kiến liên kết dân với dân;
• ủng hộ giới hàn lâm và những người có quan tâm đóng một vai trò thực tiễn và một gạch nối trong việc phát triển nhân lực và xây dựng một thế hệ công nhân có khả năng cạnh tranh cho vùng LMC;
• tăng cường việc trao đổi văn hóa giữa các quốc gia;
• tăng cường hợp tác du lịch qua việc thành lập Liên minh Hợp tác các Thành phố Du lịch Mekong-Lancang (Mekong-Lancang Tourist Cities Cooperation Alliance); và
• cứu xét một mô hình trao đổi hợp tác trí thức bao gồm chánh phủ, giới kinh doanh, giới hàn lâm và các tổ chức nghiên cứu (think tank), truyền thông, phụ nữ và giới trẻ.
• ủng hộ giới hàn lâm và những người có quan tâm đóng một vai trò thực tiễn và một gạch nối trong việc phát triển nhân lực và xây dựng một thế hệ công nhân có khả năng cạnh tranh cho vùng LMC;
• tăng cường việc trao đổi văn hóa giữa các quốc gia;
• tăng cường hợp tác du lịch qua việc thành lập Liên minh Hợp tác các Thành phố Du lịch Mekong-Lancang (Mekong-Lancang Tourist Cities Cooperation Alliance); và
• cứu xét một mô hình trao đổi hợp tác trí thức bao gồm chánh phủ, giới kinh doanh, giới hàn lâm và các tổ chức nghiên cứu (think tank), truyền thông, phụ nữ và giới trẻ.
4. Hỗ trợ việc hợp tác
• Tiếp tục cứu xét các phương thức để
tối ưu hóa khung hợp tác hiện hữu gồm có Phiên họp cấp Lãnh đạo, Phiên họp các
Ngoại trưởng (Foreign Ministers’ Meeting (FMM)), Phiên họp các Viên chức Cao cấp
(Senior Officials’ Meeting (SOM)) và Phiên họp Ngoại giao và Nhóm Công tác Hỗn
hợp (Diplomatic and Sectorial Joint Working Group Meeting);
• tăng cường việc liên lạc và phối hợp giữa các văn phòng LMC quốc gia và các đơn vị phối hợp của các quốc gia LMC;
• chấp thuận Kế hoạch Hành động 5 Năm của LMC (2018-2020) được dùng như tài liệu hướng dẫn và vạch đường lối cho việc phát triển LMC trong thời đại mới;
• hoan nghênh Thông cáo Chung của các Ngoại trưởng LMC về việc Tăng cường Hợp tác Kinh tế Xuyên Biên giới (Strengthening Cross Border Economic Cooperation);
• sử dụng toàn thể Quỹ Đặc biệt LMC và vận dụng các nguồn tài chánh khác từ các chánh phủ, giới kinh doanh và các tổ chức tài chánh quốc tế; và
• tạo một thương hiệu cho LMC như là một thực thể qua sự nhất trí đế làm nhẹ bớt việc phục vụ tập thể và các hoạt động thông tin đại chúng khác.
• tăng cường việc liên lạc và phối hợp giữa các văn phòng LMC quốc gia và các đơn vị phối hợp của các quốc gia LMC;
• chấp thuận Kế hoạch Hành động 5 Năm của LMC (2018-2020) được dùng như tài liệu hướng dẫn và vạch đường lối cho việc phát triển LMC trong thời đại mới;
• hoan nghênh Thông cáo Chung của các Ngoại trưởng LMC về việc Tăng cường Hợp tác Kinh tế Xuyên Biên giới (Strengthening Cross Border Economic Cooperation);
• sử dụng toàn thể Quỹ Đặc biệt LMC và vận dụng các nguồn tài chánh khác từ các chánh phủ, giới kinh doanh và các tổ chức tài chánh quốc tế; và
• tạo một thương hiệu cho LMC như là một thực thể qua sự nhất trí đế làm nhẹ bớt việc phục vụ tập thể và các hoạt động thông tin đại chúng khác.
MIẾNG MỒI NGON TRONG BẪY
Dự án Phát triển Cảng Hambantota ở
Sri Lanka
Trong bài phóng sự điều tra ngày 25
tháng 6 năm 2018, nhật báo New York Times ở Hoa Kỳ đã “…vạch trần được thủ đoạn
gọi là ‘bẫy nợ’ mà Trung Quốc giăng ra để lừa những nước gặp khó khăn…” với miếng
mồi ngon là các khoản tiền vay mượn khổng lồ, “… để rồi sau đó khi con nợ không
trả được thì bắt bí, đòi nhượng những vùng đất hay cơ sở chiến lược, và chấp nhận
làm theo Trung Quốc trên nhiều điểm, tựu chung là để mất chủ quyền vào tay Bắc
Kinh.” Trường hợp điển hình của thủ đoạn nầy là Dự án Phát triển Cảng
Hambantota ở Sri Lanka. [7]
Vào năm 2005, ông Mahanda Rajapakse
lên nắm quyền và chấm dứt tình trạng nội chiến trong nhiều năm bằng cách thảm
sát hàng ngàn người Tamoul. Vì thế, Sri Lanka ngày càng bị cô lập do những lời
tố cáo vi phạm nhân quyền và ”... đã phải dựa vào Trung Quốc để được hỗ trợ về
mặt kinh tế, quân sự, cũng như hậu thuẫn về chính trị ở Liên Hiệp Quốc để ngăn
chặn khả năng Sri Lanka bị trừng phạt.” Năm 2007, phe nắm quyền đã yêu cầu
Trung Hoa trợ giúp để xây dựng một thương cảng ở Hambantota nằm trên bờ biển
phía nam Sri Lanka. Mặc dù các nghiên cứu khả thi đều kết luận rằng dự án
Hambantota không sinh lợi, Trung Hoa đã tháo khoán cho Sri Lanka khoản tín dụng
307 triệu đô la vào năm 2010, với điều kiện là công trình phải được giao cho
công ty China Harbor của Trung Hoa thực hiện. ”Hai năm sau lần vay đầu tiên,
ông Rajapakse lại được một khoản tín dụng mới, nhưng với điều kiện là tỷ lệ lãi
suất khoản vay trước phải tăng lên 6,3%, một tỷ lệ rất cao.”
Tháng Giêng 2015, Tổng thống (Tth)
Rajapakse bất ngờ triệu tập bầu cử trước thời hạn. Mặc dù được Trung Hoa tài trợ
cho cuộc vận động tranh cử, người dân Sri Lanka đã loại bỏ ông Rajapakse và bầu
cho ông Maithripala Sirisena. Vừa nhậm chức, Tth Sirisena phải giải quyết một
núi nợ tích lũy từ trước. ”Dưới áp lực nặng nề và sau nhiều tháng đàm phán,
chính phủ đương nhiệm tại Sri Lanka đã phải nhượng cảng Hambantota cho Trung Quốc
trong thời hạn 99 năm, cộng thêm với 6.000 ha đất xung quanh.”
Dự án sông Vàm Cỏ
(Vaico) ở Cambodia
Dự án sông Vàm Cỏ nhằm mục đích dẫn
tưới cho 300.000 ha đất trong các tỉnh Prey Veng, Svay Rieng và Kampong Cham ở
phía đông Cambodia [8]. Dự án gồm có 2 giai đoạn, mỗi giai đoạn trị giá 100 triệu
USD (Mỹ Kim). Giai đoạn 1 được khởi công trong năm 2013. Dự án sẽ dẫn nước sông
Mekong để tưới cho 108.300 ha ruộng lúa trong mùa mưa và 27.100 ha ruộng lúa
trong mùa khô. Các con kinh của dự án - được xem là một dự án phục hồi hạ tầng
cơ sở hiện có – ”... sẽ được phục hồi từ Koh Sotin trong tỉnh Kampong Cham cho
đến Sithor Kandal trong tỉnh Prey Veng (13 km) và từ Sithor Kadal đến Kamchay
Mea trong tỉnh Preyveng (27 km).” Theo Bộ trưởng Thủy lợi Cambodia Lim Kean
Hor, kích thước thiết kế của kinh thật vĩ đại, với chiều rộng từ 44 đến 55 m và
chiều sâu tư 18 đến 25 m, đáp ứng mục đích thứ hai của dự án là ”thủy vận.” Đây
là một dự án thủy nông khổng lồ và là một kế hoạch lớn nhất của Cambodia từ trước
cho cho đến nay, ngang với một vài kế hoạch trong mơ dưới thời Dân chủ
Kampuchia vào cuối thập niên 1970.
Để tài trợ cho dự án, Cambodia phải
vay một món nợ ODA (Official Development Assistance (Trợ giúp Phát triển Chánh
thức)) trị giá 200 triệu USD trên căn bản chuyển nhượng từ Trung Hoa, thông qua
Ngân hàng Xuất Nhập cảng Trung Hoa (Export-Inport Bank of China). Một vài chi
tiết về khoản nợ được đăng trên trang AidData như lãi suất, đáo hạn và thời biểu.
Vào tháng 5 năm 2014, nhà thầu xây dựng dự án – Công ty Xây dựng Hải ngoại Quảng
Đông (Guangdong Foreign Construction Co. Ltd (GFCC)) của Trung Hoa – cho biết
đã hoàn tất 60% dự án [9]. Đến ngày 25 tháng 4 năm 2015, GFCC thông báo rằng họ
đã hoàn tất 91,6% giai đoạn 1 gồm có “… công tác chánh yếu của dự án thủy nông
Vaico là việc xây dựng 2 hệ thống kinh chánh có chiều dài 70 km, 40 km đường hầm
khảo sát nước, cửa xả nước cho đập ngừa lụt, kinh dẫn tưới, đường hầm thoát nước,
và các cống.”
Theo sự quan sát của phóng viên David
Blake và các nghiên cứu trước đây, đất đai trong vùng dự án không thích hợp cho
việc trồng lúa (không giữ nước, độ mặn cao và cằn cỗi). Nhưng Khmer Rouge – thiếu
hiểu biết về những nguyên tắc căn bản của thủy học, địa hình, địa chất, các giới
hạn sinh thái và nông nghiệp và các chướng ngại trong việc dẫn tưới – đã không
ngần ngại xây dựng dự án dẫn thủy ở phía bắc của Sithor Kandal. Dự án nầy bị bỏ
hoang vì không thể hoạt động. Dự án sông Vàm Cỏ dường như đang đi theo vết xe của
dự án do Khmer Rouge thực hiện trước đây. Ở đầu kinh bên phải là một cửa điều
hòa nước (water gate) bằng bê tông vừa mới xây, nhưng không thể hoạt động vì
không có điện để nâng các cửa. Vào tháng 3 năm 2007, chỉ có một vũng nước đục ở
đáy kinh vẫn còn dang dở, gây nghi ngờ về hiệu quả của dự án mà nhà thầu cho biết
đã hoàn tất trên 90% khoảng 2 năm về trước [8].
“Khác với những dự án xây dựng hạ tầng
cơ sở lớn do nước ngoài tài trợ, sự vắng mặt khác thường của những tấm bảng ghi
các chi tiết căn bản của dự án như nguồn viện trợ ngoại quốc, cơ quan thực hiện
dự án của Cambodia (có lẽ là MOWRAM (Ministry of Water Resources and
Meteorology) Bộ Thủy lợi và Khí tượng), và nhà thầu thiết kế và xây cất. Có lẽ
giới thẩm quyền hơi rụt rè vì qui mô tài trợ của dự án và chỉ chấp thuận nếu
người dân ở địa phương, khách qua đường tò mò và người thụ thuế được giữ trong
bóng tối về nguồn gốc của nó (rốt cuộc, họ sẽ trả món nợ 200 triệu USD cho
Trung Hoa). Hay có lẽ nó được xem như là một thủ tục thông thường cho các công
trình thủy nông được viện trợ phát triển hải ngoại của Trung Hoa tài trợ?” [8]
Dự án Khu Du lịch Ven
biển Dara Sakor ở Cambodia
Khu Du lịch Ven biển Dara Sakor (Dara
Sakor Seashore Resort) trong tỉnh Koh Kong gần thành phố Sihanoukville của
Cambodia bao gồm một sòng bài (casino) mang tên Angkor Wat trên Biển (Angkor
Wat on Sea). Đây có thể là khu du lịch lớn nhất trên thế giới, được khởi công
vào năm 2008 và dự trù hoàn tất trong 25 năm, nhưng một khách sạn nhỏ và 3 sân
golf 18 lổ đã mở cửa và văn phòng được mở ở Phnom Penh ngày 31 tháng 3 năm 2015
[10].
“Câu lạc bộ đánh Golf Dara Sakor ở
Cambodia là một câu lạc bộ đánh golf quốc tế đầu tiên có tổng cộng 54 lỗ; Sân
Biển với 18 lỗ, Sân Núi với 18 lỗ, và Sân Nối với 18 lỗ. Sân số 1, rộng 135 ha,
là sân ven biển được chiếu sáng đầu tiên của quốc gia. Câu lạc bộ được trang bị
hoàn toàn với các hội quán, một toán chuyên viên, các sân tập dượt, một khu nghỉ
mát, và một trung tâm quản trị.” [10]
Chi phi để hoàn tất khu du lịch được
ước tính từ 3,8 đến 5 tỉ USD. Union Group của Trung Hoa dẫn đầu dự án, mở mang
khoảng 20% bờ biển của Cambodia, với một diện tích ít nhất là 36.000 ha (130 dậm
vuông) trong huyện Botum Sakor và Kiri Sakor bao gồm một phần của Công viên Quốc
gia (National Park) Botum Sakor gần Vịnh Thái Lan. Quyền sử dụng đất dựa trên một
hợp đồng cho thuê trong thời hạn 99 năm được ký kết trong tháng 4 năm 2008. Khu
liên hợp rộng lớn nầy – rộng bằng phân nửa Singapore - cũng sẽ có một cảng cho
tàu du lịch (cruise ship), một phi trường quốc tế, các sân đánh golf, nhà cho
thuê (apartment) và các khách sạn để phục vụ cho du khách ngoại quốc.
“Ngày nay [5 tháng 6 năm 2018], nó là
khu đô thị mở rộng ở một vùng xa xôi của Cambodia với các khách sạn gần như bỏ
trống, các quầy rượu trên bãi biển bị bỏ hoang và một sòng bài còn dang dở. Bên
ngoài khu du lịch là những nền đất dự trù cho khu đầu tư chạy dài đến một cảng
container – cả hai đều chưa hoàn tất và bất động.” [11]
Việt Nam đã sập bẫy?
Trong tháng 6 vừa qua, người Việt - ở
trong cũng như ở ngoài nước – đã xuống đường biểu tình để phản đối dự luật cho
Trung Hoa thuê ba khu vực mang tầm chiến lược gồm Vân Đồn, Bắc Vân Phong và Phú
Quốc. Ba nơi này được gọi là Đặc Khu Kinh Tế. Thời gian thuê là 99 năm, tức là
dài gần một thế kỷ mà trong thời gian đó Cộng Sản Bắc Kinh có toàn quyền sử dụng
và kiểm soát “đặc khu” theo ý của họ [12].
Ở Hà Nội, theo thông tín viên AFP,
“…khoảng 40 đến 50 người tuần hành xung quanh Hồ Gươm, giương cao các khẩu hiệu
phản đối chính quyền cho Trung Quốc thuê đất. Công an thường phục câu lưu khoảng
20 người… Riêng ở Sài Gòn, có một điều rất kỳ lạ là, đó là cuộc biểu tình mà
tôi chưa bao giờ chứng kiến… Lúc này là 5 giờ chiều ở Việt Nam, cuộc biểu tình
vẫn còn đang tiếp tục… lần này, không có một ai trong số những nhân vật mang
tính hạt nhân xuất hiện, để có thể dự đoán trước được… nhiều nơi biểu tình bùng
phát là bởi những người rất bình thường, vô danh. Những lần trước khác lần này,
đó là tính chính danh của việc bắt bớ lần này không có. Tính chính danh của lần
này là người ta muốn toàn vẹn lãnh thổ. Đây là lần đầu tiên… người ta kêu gọi rằng
không được bán nước, không trở thành Việt gian và không làm nô lệ cho Tàu… Đó
là thông điệp hoàn toàn khác hẳn…” [13]
Ngoài Hà Nội và Sài Gòn, hơn 5.000
người dân Nha Trang cũng đồng loạt xuống đường biểu tình chung cả nước [14].
Hàng ngàn người dân ở các tỉnh Hà Tỉnh, Đà Nẵng, Vinh “… tiếp tục xuống đường
biểu tình ôn hòa phản đối kế hoạch của chính phủ Hà Nội cho người nước ngoài đầu
tư vào các đặc khu kinh tế… nhưng tại Phan Thiết đã biến thành bạo động đốt
cháy Ủy ban Nhân dân Tỉnh Bình Thuận, trụ sở Sở Kế hoạch- Đầu tư, đồn cảnh sát
phòng cháy chữa cháy [Sở cứu hỏa] tại Phan Rí Cửa, cùng nhiều xe cộ.” [15]
Ở Hoa Kỳ, vào ngày 9 tháng 6 năm
2018, “… đông đảo đồng bào tại Orange County, California, thủ đô của người Việt
tị nạn CSVN [Cộng sản Việt Nam], đã xuống đường biểu tình chống “Dự Luật Đặc
Khu” của Quốc Hội CSVN cho thuê đất 99 năm.” Đoàn biểu tình “… xuất phát từ tôn
tượng Đức Thánh Trần trên đường Bolsa, Westminster, đoàn người biểu tình đều có
chung mục đích là nhằm góp thêm một tiếng nói với người dân trong nước vì nỗi
đau mất nước không của riêng ai..” [16]
Ở Đức, “đáp ứng lời kêu gọi và để bày
tỏ sự đồng tâm của người Việt tị nạn Hải ngoại đối với lòng sôi sục của đồng
bào trong nước trước luật Đặc Khu mà Quốc Hội Việt Cộng (VC) dự định biểu quyết,”
gần 200 người Việt tị nạn từ khắp nơi trên nước Đức đã tụ về Frankfurt am Main
tham dự cuộc biểu tình vào sáng Chủ Nhật (10/06/2018) vừa qua trước lãnh sự
quán VC. Đặc biệt có sự tham dự của đồng hương từ Bỉ và Pháp. “Đồng hương tham
dự biểu tình trong trật tự nhưng với khí thế quyết liệt bằng những khẩu hiệu
lên án nhà cầm quyền CSVN đã cho thuê/bán những vị trí chiến lược đến 99 năm,
nguy cơ sẽ dẫn đến việc xâm chiếm toàn cõi VN của Trung Cộng… Xen kẽ những bài
ca đấu tranh, lần lượt quý đại diện của tổ chức, hội đoàn, đoàn thể, nhân sĩ cộng
đồng… đã lần lượt phát biểu nói lên nguy cơ của đất nước và dân tộc, cũng như mạnh
mẽ lên án hành vi cho thuê/bán nước của tập đoàn lãnh đạo VC qua cái gọi là ‘Luật
Đặc Khu’. Đa số những lời phát biểu đã đồng cảm với nổi đau và an nguy của đất
nước hiện nay.” [17]
Cộng đồng người Việt ở Úc cũng cùng đồng
hành với người dân trong nước trong việc phản đối dự luật đặc khu kinh tế cho
nước ngoài thuê đất và dự luật an ninh mạng. Các cuộc biểu tình được tổ chức ở
Canberra – thủ đô Úc – vào ngày 14 tháng 6 năm 2018 [18] và ở thành phố
Melbourne vào ngày 6 và 16 tháng 6 năm 2018 [19,20].
Nhà cầm quyền ở Việt Nam hiện nay dường
như đã sập “bẫy nợ” của Trung Hoa, tượng tự như Sri Lanka và Cambodia. Tuy
nhiên, để làm dịu bớt những làn sóng chống đối và chờ thời cơ thuận lợi, “Quốc
hội Việt Nam vào ngày 11-6 hoãn bỏ phiếu thông qua dự luật về việc cho phép các
nhà đầu tư nước ngoài thuê đất 99 năm cùng các ưu đãi đặc biệt. Đây là dự thảo
luật bị nhiều người Việt Nam phản đối và biểu tình để nói lên chính kiến của họ.”
[21] Và nếu Việt Nam đã sập bẫy, không sớm thì muộn, Trung Hoa cũng sẽ đòi hỏi
Việt Nam cho thuê đất dài hạn để trừ nợ!
PHẦN KẾT LUẬN
LMC hình thành khi Thái Lan đưa ra
sáng kiến cho việc phát triển khả chấp phân vùng Lancang-Mekong vào năm 2012.
Sáng kiến nầy được Trung Hoa đón nhận tích cực. Đến tháng 11 năm 2014, tại Hội
nghị Thượng đỉnh Trung Hoa-ASEAN lần thứ 17, ThT Li Keqiang của Trung Hoa đề
nghị thiết lập một Khung Hợp tác Lancang-Mekong và được 5 quốc gia duyên hà còn
lại hoan nghênh nhiệt liệt.
Vào ngày 23 tháng 3 năm 2016, Phiên họp
Thượng đỉnh LMC lần thứ nhất được tổ chức tại Sanya, thành phố cực nam của đảo
Hải Nam, Trung Hoa. Phiên họp, với chủ đề “Chia sẻ dòng sông, chia sẻ tương
lai” – Cho một Cộng đồng Chia sẻ Hòa bình và Thịnh vượng trong Tương lai giữa
các Quốc gia Lancang-Mekong, công bố Tuyên ngôn Sanya và chánh thức đưa ra cơ
chế hoạt động cho LMC. Đến ngày 10 tháng 1 năm 2018, Phiên họp Thượng đỉnh LMC
lần thứ hai – với chủ đề “Dòng sông Thanh bình và Phát triển Khả chấp của Chúng
ta” - được tổ chức tại thủ đô Phnom Penh, Cambodia. Phiên họp phê chuẩn Tuyên
ngôn Phnom Penh, Kế hoạch Hành động 2018-2022, danh sách thứ hai các dự án hợp
tác sẽ được thực hiện, và việc điều hành các dự án được Quỹ Đặc biệt LMC - với
số vốn 300 triệu USD – tài trợ. Tuyên ngôn Phnom Penh bổ sung cho Tuyên ngôn
Sanya 2016 và đề ra những biện pháp để hợp tác trong các lãnh vực chánh trị và
an ninh; kinh tế và phát triển khả chấp; xã hội, văn hóa và trao đổi dân với
dân; và hỗ trợ việc hợp tác.
LMC có thể là một nhánh trong “Con đường
Tơ lụa Mới” tên gọi nôm na của BRI mà Chủ tịch Trung Hoa Xi Jinping đã không tiếc
công sức quảng cáo. Mục đích của BRI là tài trợ các dự án xây dụng hạ tầng cơ sở
cho các quốc gia Á, Âu, và Phi Châu; nhưng giới kinh tế tài chánh quốc tế cho rằng
BRI là một bẫy nợ được Bắc Kinh giăng ra để tìm cách lệ thuộc hóa các nước
khác, bằng cách bóp nghẹt các nước nghèo với những món nợ ngày càng phồng lên để
thực hiện các dự án hạ tầng cơ sở quy mô lớn không khả thi về mặt kinh tế; rồi
sau đó khi con nợ không trả được thì bắt bí, đòi nhượng những vùng đất hay cơ sở
chiến lược, và chấp nhận làm theo Trung Quốc trên nhiều điểm, tựu chung là để mất
chủ quyền vào tay Bắc Kinh. Trường hợp điển hình của thủ đoạn nầy là Dự án Phát
triển Cảng Hambantota ở Sri Lanka, Dự án sông Vàm Cỏ và Dự án Khu Du lịch Ven
biển Dara Sakor ở Cambodia. Sri Lanka và Cambodia đã cho Trung Hoa thuê cảng
Hambantota và Khu Du lịch Ven biển Dara Sakor trong thời hạn 99 năm.
Nhà cầm quyền ở Việt Nam hiện nay dường
như đã sập “bẫy nợ” của Trung Hoa, tượng tự như Sri Lanka và Cambodia. Để làm dịu
bớt những làn sóng chống đối và chờ thời cơ thuận lợi, Quốc hội Việt Nam vào
ngày 11 tháng 6 đã hoãn bỏ phiếu thông qua dự luật về việc cho phép các nhà đầu
tư nước ngoài thuê đất 99 năm cùng các ưu đãi đặc biệt. Và nếu Việt Nam đã sập
bẫy, không sớm thì muộn, Trung Hoa cũng sẽ đòi hỏi Việt Nam cho thuê đất dài hạn
để trừ nợ!
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Lancang-Mekong Cooperation China
Secretariat. December 13, 2017. “A Brief Introduction of Lancang-Mekong
Cooperation.” Lancang-Mekong Cooperation. http://www.lmcchina.org/eng/gylmhz_1/jj/t1519110.htm
[2] Lancang-Mekong Cooperation China Secretariat. March 23, 2016. “Sanya Declaration of the First Lancang-Mekong Cooperation (LMC) Leaders’ Meeting - For a Community of Shared Future of Peace and Prosperity among Lancang-Mekong Countries.” Lancang-Mekong Cooperation. http://www.lmcchina.org/eng/zywj_5/t1513793.htm
[3] Thụy Mi. 12 tháng 4 năm 2018. “IMF lo ngại các nước lọt bẫy nợ Trung Quốc.”
RFI. http://vi.rfi.fr/…/20180412-con-duong-to-lua-moi-imf-lo-nga…
[4] Mai Vân. 17 tháng 7 năm 2018. “Con Đường Tơ Lụa: Thủ đoạn của Trung Quốc bắt
nước khác phụ thuộc.” RFI.. http://vi.rfi.fr/…/20180717-con-duong-to-lua-thu-doan-le-th…
[5] Chheang Vannarith. January 11, 2018. “Lancang-Mekong Cooperation Summit:
The key agenda.” Khmer Times. https://www.khmertimeskh.com/…/lancang-mekong-cooperation-…/
[6] Office of the Council Ministers (OCM). January 11, 2018. “Phnom Penh
Declaration of the Second Mekong-Lancang Cooperation (MLC) Leaders’ Meeting
‘Our River of Peace and Sustainable Development’” OCM.http://pressocm.gov.kh/en/archives/21699
[7] Mai Vân. 3 tháng 7 năm 2018. “Báo Mỹ vạch trần cách Trung Quốc gài bẫy thâu
tóm Sri Lanka.” RFI. http://vi.rfi.fr/…/20180703-bao-my-vach-tran-cach-trung-quo…
[8] David Blake. May 30, 2017. “Take Cambodian Irrigation to the Extremes: The
Vaico River Project.” East by Southeast.http://www.eastbysoutheast.com/taking-cambodian-irrigation…/
[9] Guangdong Foreign Construction Co. Ltd (GFCC). May 30, 2014. “60% of VAICO Irrigation Project in Cambodia has been completed with Concessional Loan by China.” GFCC. http://www.gdfc.cc/en/news.aspx?info_id=454&info_kind=3
[10] World Casino Directory. No date. “Dara Sakor Seashore Resort Review.”
World Casino Directory. https://www.worldcasinodirectory.com/…/cambodia-dara-sakor-…
[11] Brenda Goh, Prak Chan Thul. June 5, 2018. “In Cambodia, stalled Chinese
casino resort embodies Silk Road secrecy, risks.” Reuters.https://www.reuters.com/…/irans-rouhani-warns-trump-about-m…
[12] Nhật báo Viễn Đông. 7 tháng 6 năm 2018. “Biểu tình chống dự luật Đặc Khu
Kinh Tế bán nước cho Trung Cộng.” Nhật báo Viễn Đông.http://www.viendongdaily.com/bieu-tinh-chong-du-luat-dac-kh…
[13] Trọng Thành. 10 tháng 6 năm 2018. “Việt Nam: Biểu tình ở nhiều nơi phản đối
dự luật 3 đặc khu.” RFI. http://vi.rfi.fr/…/20180610-viet-nam-bieu-tinh-o-nhieu-noi-…
[14] Việt Nam Thân Yêu Lạc Hồng. 10 tháng 6 năm 2018. “Hơn 5.000 người dân Nha
Trang Khánh Hòa đã đồng loạt xuống đường biểu tình chung cả nước.” Việt Nam
Thân Yêu Lạc Hồng. https://www.youtube.com/watch?v=cA3IlXDLppg&t=67s
[15] RFA. 18 tháng 6 năm 2018. “Biểu tình tiếp tục ở miền Trung và bắt bớ khắp
nơi.” RFA. https://www.rfa.org/…/protest-central-hundred-arrested-0618…
[16] Lâm Hoài Thạch & Quốc Dũng. 9 tháng 6 năm 2018. “Quốc nội và hải ngoại
cùng một lòng chống CSVN lập đặc khu.” Nhật báo Người Việt.https://www.nguoi-viet.com/…/quoc-noi-va-hai-ngoai-cung-mo…/
[17] Nhật báo CaliToday. 13 tháng 6 năm 2018. “Đức: biểu tình phản đối cho
Trung cộng thuê đất 99 năm & Dự Án An Ninh Mạng.” Nhật báo CaliToday.https://www.baocalitoday.com/…/duc-bieu-tinh-phan-doi-cho-t…
[18] SBTN. 14 tháng 6 năm 2018. “Biểu tình phản đối luật đặc khu & an ninh
mạng tại Canberra, Úc.” SBTN. https://www.sbtn.tv/bieu-tinh-phan-doi-luat-dac-khu-an-nin…/
[19] SBS. 10 tháng 6 năm 2018. “Springvale, Melbourne: Người Việt xuống đường
chống Dự luật Đặc khu và Dự luật An ninh mạng Việt Nam.” SBS.https://www.sbs.com.au/…/springvale-melbourne-nguoi-viet-xu…
[20] Nguyễn Quang Duy. 16 tháng 6 năm 2018. “Úc Châu đồng loạt biểu tình phản đối
Đặc Khu.” Việt Báo. https://vietbao.com/…/uc-chau-dong-loat-bieu-tinh-phan-doi-…
[21] RFA. 11 tháng 6 năm 2018. “Quốc Hội hoãn bỏ phiếu thông qua dự luật Đặc
Khu.” RFA. https://www.rfa.org/…/vietnam-congress-vote-for-postpontmen… 06112018104339.html?searchterm:utf8:ustring=bi%E1%BB%83u
.
No comments:
Post a Comment