02/08/2018
Thủy điện đã từng được xem là nguồn
năng lượng sạch, và một nguồn không gây ô nhiễm không khí nhưng các nhà khoa
học bắt đầu lo ngại về các tác động môi trường từ các đập thủy điện. Việc xây
dựng một con đập có thể thay đổi dòng chảy tự nhiên, ảnh hưởng đến hệ sinh thái
địa phương và cộng đồng dân cư sống gần đó.
Việc
xây dựng các đập thủy điện tạo ra rủi ro cho môi trường
Năm 1882, nhà máy thủy điện đầu tiên
trên thế giới bắt đầu hoạt động ở Wisconsin, Mỹ và vào những năm 1940, các nhà
máy thuy điện đã cung cấp tới 40% tổng năng lượng cho nước Mỹ. Hiện nay, thủy
điện chỉ còn cung cấp khoảng 7% tổng điện năng của Mỹ.
Thủy điện đặc biệt hấp dẫn với các
nước phát triển vì nhanh chóng đáp ứng các mục tiêu phát điện năng lượng ít ô
nhiễm. Trong số 17 quốc gia thu được hơn 90% lượng điện từ thủy điện, 14 trong
số đó là những nước nghèo nhất trên thế giới.
Trong khi đó, các công ty nước
ngoài, chủ yếu là Trung Quốc, luôn sẵn sàng xây dựng các đập thủy điện. Điều
này mang lại món hời béo bở cho các công ty Trung Quốc và cơ hội kiếm được lợi
ích chính trị trên toàn thế giới. Chiến lược này lý giải một phần của “sự bùng
nổ toàn cầu” trong sản xuất thủy điện dự kiến trong hai thập kỷ tới - ước
tính có 3.700 đập lớn đang được lên kế hoạch hoặc đang được xây dựng trên toàn
thế giới.
Tuy nhiên, trong bối cảnh thời tiết
ngày càng trở nên cực đoan và thất thường, thủy điện là một mối rủi ro tiềm ẩn
đáng kể.
“Trong một thế giới mà khí hậu đang
thay đổi, giá trị của thủy điện trở nên không chắc chắn hơn”, Peter Gleick
thuộc Viện Thái Bình Dương ở Oakland, California, Mỹ nói.
Hiện tại có 11 dự án đập khổng lồ
đang được xây dựng và dự kiến hoàn thành vào năm 2025, bao gồm đập Xayaburi
khổng lồ trị giá 3,5 tỷ USD trên sông Mekong ở miền bắc Lào. Mặc dù ước đoán,
các dự án thủy điện này sẽ tạo ra 3,7 tỷ USD thu nhập hàng năm, nhưng cũng sẽ
ảnh hưởng đến hơn 200.000 người và có thể gây ra sự tuyệt chủng của một số loài
cá sống ở các vùng lân cận. Đơn cử, lượng cá hồi hoang dã trong lưu vực sông
Columbia đã giảm khoảng 85% kể từ khi các đập thủy điện hoạt động 50 năm trước.
Ngân hàng Thế giới, vốn tài trợ các
dự án phát triển lớn như xây dựng đập ở các nước nghèo, thừa nhận rằng thủy
điện là một cuộc “đặt cược” ngày càng rủi ro.
Đập Renaissance Grand Ethiopia, sau
khi hoàn thành vào năm 2017 với sự trợ giúp của đầu tư Trung Quốc, là cơ sở sản
xuất thủy điện lớn nhất châu Phi và sẽ tăng gấp 3 lần nguồn cung cấp điện của
Ethiopia, biến Ethiopia thành một trong những quốc gia xuất khẩu điện lớn trên
thế giới. Điều này sẽ đem lại các lợi ích kinh tế cho Ethiopia nhưng các phân
tích độc lập cho thấy, con đập mới cũng làm cho nước này dễ bị tổn thương hơn
trước sự thay đổi khí hậu trong tương lai.
Đập thủy điện Renaissance Grand của
Ethiopia
Bên cạnh đó, nếu một quốc gia quá
phụ thuộc vào một nguồn năng lượng, quốc gia đó càng dễ bị tổn thương bởi sự
thất bại về mặt công nghệ hoặc sự biến đổi khí hậu, ông Gleick cảnh báo.
"Chúng ta cần thiết kế hệ thống năng lượng có thể thích ứng khi đối mặt
với sự biến đổi khí hậu ngày càng tăng”, chuyên gia viện Thái Bình Dương nói.
Bởi theo dự báo, trên khắp phương Tây, gần một nửa số nhà máy điện sẽ giảm sản
lượng do biến đổi khí hậu trong tương lai.
Thực tế, sự thiếu hụt năng lượng do
quá phụ thuộc vào thủy điện đã xảy ra. Ở châu Mỹ Latinh, nơi được cho là khu
vực hiện phụ thuộc nhiều nhất vào thủy điện, lưu vực sông Amazon khổng lồ của
Brazil hiện đang cung cấp khoảng 70% sức mạnh của đất nước, nhưng tình trạng
hạn hán ngày càng nghiêm trọng mà khu vực này đang đối mặt kéo theo việc mất
điện trên toàn quốc.
Hay tại bang Washington, Mỹ nơi có
69% năng lượng từ thủy điện - chủ yếu từ Đập Grand Coulee khổng lồ - vừa tuyên
bố tình trạng hạn hán khẩn cấp và dự báo sẽ gặp phải tình trạng thiếu năng
lượng lớn hơn trong tương lai.
Ngay cả các quốc gia không phụ thuộc
vào thủy điện vẫn dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu. Ấn Độ chỉ phụ thuộc
khoảng 20% lượng điện từ các đập, nhưng lượng mưa thấp trong mùa mưa đã dẫn
đến tình trạng thiếu nước cho các nhà máy điện than và hạt nhân hoạt động, gây
ra vụ mất điện tồi tệ nhất trong năm 2012 khi khoảng 670 triệu người bị cắt
điện.
THANH HƯƠNG
Source:
No comments:
Post a Comment