Friday, October 6, 2017
(Thiện Tùng - Bauxite Việt Nam)
Đổ lỗi khách quan trở thành căn bịnh
mãn tính của giới cầm quyền Việt Nam suốt hơn nửa thế kỷ qua. Trước 1975, ở
miền Bắc xuất hiện câu “Thất mùa đổ tại Thiên tai, được mùa do bởi thiên tài
Đảng ta”. Sau 1975, từ khi đất nước thống nhứt cho đến nay, giới cầm quyền
VN chưa bao giờ nhận mình có sai lầm, thiếu sót trong đường lối, chủ trương,
chính sách. Hãy nhớ lại xem, mỗi khi khó khăn, dân chúng kêu than, họ tìm mọi
cách đổ lỗi cho khách quan, nào là: do tàn dư của chế độ cũ để lại; do hậu
quả chiến tranh; do thời kỳ quá độ lên CNXH; do biến cố Châu Âu; do chiến tranh
Vùng Vịnh; do chiến tranh Irad; do khủng hoảng kinh tế thế giới… và giờ đây, do
biến đổi khí hậu.
Thiên nhiên cũng là vạn vật chất luôn
vận động thay đổi, sao giới cầm quyền không phát huy tính năng động năng
động chủ quan để ứng phó với sự biến đổi khách quan. Nếu cứ hết đổ lỗi cho Đất
(hạ giới), giờ đây lại đổ cho Trời (thượng giới) thì chỉ còn “bó tay.com”?!
Trong 2 ngày 26 và 27/09/2017, với số
lượng 500 khách mời, toàn là những nhà “tai mắt mũi họng”, “nội ngoại tương tề”
tụ hội tại TP Cần Thơ bàn về biến đổi khí hậu. Khuynh hướng chung
cho rằng việc xâm nhập mặn, sạt lở… ở Đồng bằng sông Cửu
Long (ĐBSCL) là do biến đổi khí hậu. Để đối phó với vấn nạn này chỉ
còn cách thay đổi tập quán canh tác đối với cư dân ở đây. Tôi cho
rằng bắt mạch và đưa ra phác đồ điều trị như thế chưa chắc đúng.
Trước khi truy nguyên về xâm nhập mặn
và sạt lở ở ĐBSCL, người viết nói kỹ một chút về lũ và lụt ở ĐSCL: Lũ là nước
từ trên cao đổ xuống, lụt là nước từ dưới thấp dâng lên. Từ bao đời, ở ĐBSCL
hàng năm đều có lũ và lụt. Lũ vào mùa mưa, nước ngọt (nước mưa) từ hướng Bắc đổ
về hướng Nam. Lụt vào mùa nắng, nước mặn (nước biển) từ hướng Nam lấn về hướng
Bắc. Cứ đầu mùa mưa, nước lũ tràn về trên các con sông, cao điểm mưa, các con
sông không thoát kịp, nước lũ tràn đồng, thao chua đẩy lùi mặn về hướng biển,
cung cấp phù sa cho ruộng vườn. Cứ đầu mùa nắng, khi lũ yếu đi, nước biển len
lỏi thâm nhập vào các sông rạch trong nội địa, bên cạnh việc gây hại cho ruộng
vườn, nó cũng đãi cho dân sở tại cá tôm nước mặn. Chúng ta hình dung: lũ và lụt
như 2 võ sĩ đẩy cây, lũ lợi thế vào mùa mưa, lụt lợi thế vào mùa nắng. Lũ tùy
thuộc vào lượng mưa, lụt tùy thuộc vào mực nước biển. Mùa mưa lũ đẩy lụt lùi về
hướng biển; mùa nắng lụt mò vào nội địa thay vào những chỗ lũ đã kiệt sức theo
nguyên tắc thông nhau.
Theo quan sát của tôi, xâm nhập mặn
và sạt lở ở ĐBSCL do nhân tai là chính yếu, thiên tai chỉ là thứ yếu, bằng
chứng là:
Nguyên nhân xâm nhập mặn: Đồng chí “môi hở răng lạnh”
của “đảng ta” ngăn nước làm thủy điện gần phân nửa chiều dài sông Mékong về
thượng nguồn. Cũng chưa sao, mùa mưa nước Tây và Nam Trường Sơn đổ xuống khúc
Mékong còn lại và 4 con sông Đồng Nai, Sài Gòn, Vàm Cỏ Đông, Vàm Cỏ Tây cũng đủ
cho 3 nước Lào, Miên, Việt sống đắp đổi qua ngày. Đàng nầy, ông bạn chí thân “Việt
Lào hai nước chúng ta, tình sâu như nước Hồng Hà Cửu Long” (lời Phạm văn Đồng) bất
chấp hiệp ước của Ủy ban Mékong, làm nhiều đập thủy điện ở khúc giữa sông
Mékong, khiến 2 nước Miên, Việt ở hạ lưu, vào mùa nắng khan hiếm nước ngọt vì
bị chặn ở thượng và trung nguồn. Việt Nam ở cuối nguồn, theo nguyên tắc thông
nhau, nước biển lấn vào ĐBSCL là điều tất nhiên. ĐBSCL khốn đốn vì thiếu nước
ngọt phù sa và nguồn thủy sản là do những đập thủy điện ở thượng nguồn cướp đi
là chính chứ không phải do biến đổi khí hậu.
Những đập thủy điện ở thượng nguồn
gây thiệt hại cho ĐBSCL cũng có giới hạn: chịu xâm nhập mặn mùa nắng, thiếu phù
sa, hạn chế tôm cá nước ngọt. Chứ còn nước ngọt dầu muốn dầu không họ cũng phải
xả xuống, nhất là mùa mưa. Có điều lượng phù sa trong nước ít đi vì chúng lắng
xuống những đáy hồ chứa. Nước ngọt về ĐBSCL nhiều hay ít hoàn toàn lệ thuộc về
lượng mưa ở thượng nguồn. Hai năm trước lượng mưa ở thượng nguồn ít, ĐBSCL khan
hiếm nước, năm 2017 này, lượng mưa ở thượng nguồn nhiều, ĐBSCL chẳng những thừa
nước ngọt mà còn đẩy mặn lùi xa về hướng biển. Vậy việc thay đổi tập quán
canh tác ở ĐBSCL cũng cần phải cân nhắc kỹ.
Nguyên nhân về sạt lở: Nói do thiếu nước gây ra sạt lở là
không đúng. Vì có bao giờ dưới sông thiếu nước, có điều là nước mặn hay nước
ngọt mà thôi! Việc sạt lở do 2 nguyên nhân:
1/ Đắp lộ, đê bao, bờ bao
Lụt là nước dưới thấp dâng lên, tùy
thuộc vào mực nước biển, len lỏi xâm nhập vào sông rạch. Lũ là nước từ trên đổ
xuống, tùy thuộc vào lượng mưa, nó rất ngang tàng. Vì vậy lực của lũ bao giờ
cũng mạnh hơn lực của lụt. Người ta có thể đắp đê ngăn lụt chớ không thể đắp đê
ngăn lũ. Từ 1975 về xa xưa, người dân ĐBSCL chỉ có đắp đê ngăn lụt, còn lũ thì
chung sống với nó, khai thác triệt để nó cho cuộc sống. Sau 1975, giới cầm
quyền miệng nói “chung sống với lũ”, nhưng kỳ thực lại “chống lũ” khi thi nhau
đắp lộ, làm đê bao, bờ bao… chống/ngăn lũ. Do đắp như thế, “tức nước vỡ bờ”, lũ
“nổi giận” quậy phá khắp nơi không kể sao cho siết. Chỉ đơn cử:
- Tỉnh Tiền Giang đắp lộ phía bắc
kênh Nguyễn văn Tiếp A, dài khoảng 40 km, đầu Đông giáp Quốc lộ 1A, đầu Tây
giáp huyện Tháp Mười (Mỹ An cũ), tỉnh Đồng Tháp. Lộ chắn ngang dòng lũ, buộc
nước phải đổi chiều, tìm đường thoát, chảy dồn về các con sông, cường suất nước
quá mạnh gây sạt lở các bờ sông là lẽ đương nhiên. Đó là chưa nói nước còn tràn
sang tỉnh Long An tìm đường ra Vàm Cỏ Tây gây thêm phiền phức cho bên ấy.
- Tỉnh Đồng Tháp đắp con lộ dài khoảng
30 km, cũng chắn ngang dòng lũ, nối từ đầu Tây lộ Bắc Nguyễn văn Tiếp A của
tỉnh Tiền Giang đến tỉnh lộ 30 (sát bờ Sông Tiền). Mùa lũ nước chảy dồn ra Sông
Tiền, cường suất mạnh, gây sạt lở khủng thị xã Sa Đéc bên bờ Tây Sông Tiền.
- Tỉnh An Giang đắp con lộ từ bờ Tây
Sông Tiền sang bờ Đông Sông Hậu (Bassac). Lộ nầy có chiều dài khoảng 15 km,
cũng chắn ngang dòng lũ, buộc nước phải chạy dồn ra Sông Hậu, gây sạt lở đáng
kể cầu bắc Vàm Cống..v.v…
2/ Về hút đất cát dưới lòng sông
Đã nói đồng bằng là nói vùng đất thấp
(trũng), chưa tính việc bán chui ra nước ngoài, muốn đắp lộ, tôn nền, lấp hố…
phải lấy đất cát ở đâu nếu không hút từ đáy những dòng sông? Đất cát dưới đáy
những dòng sông được xem như vô chủ, không phải mất tiền mua, vận chuyển bằng
ghe lớn, chỉ có hút lên và bơm ra, không phải khuân vác, vừa tiện lợi, ít hao
tốn. Những tổ chức, cá nhân kinh doanh nghề hút bơm đất cát xuất hiện ngày càng
nhiều, được mệnh danh bằng những mỹ từ “nạo vét các dòng sông”. Lòng sông bị
hút hết đất cát sát mé, sâu hẫm, không sạt lở mới là lạ?! Thử hỏi, máy hút và
bơm đất cát nổ ầm ầm, phương tiện vận chuyển cồng kềnh, chậm như rùa, cớ sao
các cơ quan chức năng không phát giác, ngăn chặn? Quan chức có ăn chia gì với
bọn đất cát tặc nầy không?
Trong thế giới tự nhiên luôn có sự
cân đối hài hòa. Việc biến đổi khí hậu, suy cho cùng là do nhân tai – Trái đất
không nở, con người cứ nở ra riết muốn chật đất. Ai cũng muốn được phần mình,
giành ăn, giành ở… quậy phá tùm lum, khí hậu không biến đổi mới là lạ. Sớm nhận
ra nguy cơ nầy, khi đương quyền, trong cuộc họp cấp cao, thủ tướng Võ văn Kiệt
nói: “Mâu thuẫn cơ bản hiện thời không phải giữa chủ nghĩa Tư bản và chủ
nghĩa Xã hội mà giữa con người và môi trường sống”. “Con ếch chết vì cái
miệng” – Chính từ câu nói nầy, ông Kiệt bị Bộ Chính trị Đảng CSVN quy tội “mất
lập trường”.
Một đất nước không thể yên bình,
người dân không thể sống yên ổn khi mà không tặc, hải tặc, lục tặc, gian tặc
nghểu nghếnh. Còn chối cãi gì nữa: Khách tham gia chuyến bay, ngoài bị gây khó,
phải luôn để mắt trông chừng hành lý, không khéo sẽ bị chôm; Ngư dân khổ vì
cướp biển; Ra đường bị BOT và cảnh sát giao thông “làm luật”; Vào bịnh viện thì
chật như nêm, lương y như ác mẫu và thuốc giả; Vào trường thì phải đóng học phí
cao ngất trời, phải học thêm, phải góp phần tiêu thụ sách giáo khoa vừa “đổi
mới”; Vào chợ thì đụng thực phẩm nhiễm độc; Vào công sở như người ăn xin, bị
hạch sách đủ điều; Vào Tòa án chỉ được nói những điều Tòa hỏi, .v.v.
Tôi còn nhiều việc muốn nói thêm,
nhưng sợ độc giả trách: “Biết rồi, nói mãi, khổ quá!”. Những gì tôi vừa viết ra
là sản phẩm chủ quan, moi tự đáy lòng mình, chỉ có giá trị tham khảo.
05/10/2017
T.T.
Source:
https://boxitvn.blogspot.com/2017/10/nhiem-man-sat-lo-o-ong-bang-song-cuu.html
No comments:
Post a Comment