Wednesday, December 3, 2025
Tuesday, December 2, 2025
TÀI LIỆU VỀ TỈNH PHÚ YÊN (SAU KHI SÁP NHẬP VÀO TỈNH ĐẮK LẮK)
Source 1:
https://bankervn.com/cac-huyen-phu-yen/
Source 2:
https://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%BA_Y%C3%AAn_(t%E1%BB%89nh)
Trích đoạn:
“...Lịch sử:
Phú Yên là nơi có các di tích từ thời Văn hóa Hòa Bình , Sa Huỳnh.
Bản đồ tỉnh Phú Yên nhà Nguyễn
Năm 1471, vua Lê Thánh Tông thân chinh cầm quân đánh Chăm Pa đến tận đèo Cả. Tuy nhiên sau đó Lê Thánh Tông chỉ sáp nhập vùng đất từ đèo Hải Vân tới đèo Cù Mông (từ Đà Nẵng đến Bình Định) vào lãnh thổ Đại Việt. Vùng đất Phú Yên vẫn thuộc quyền quản lý của Chăm Pa với tên gọi Ayaru (Êa Ryu).
Từ năm 1570, Nguyễn Hoàng là trấn thủ vùng Thuận Hóa và Quảng Nam của Đại Việt. Năm 1578 ông sai tướng dưới quyền Lương Văn Chánh tấn công vào thành Hồ, là thủ phủ của Chăm Pa tại vùng Ayaru "Êa Ryu" (Phú Yên), thành Hồ bị thất thủ, từ đó vùng đất Ayaru là nơi tranh chấp thường xuyên giữa người Việt và người Chăm. Theo chính sách của chúa Nguyễn ông đã chiêu tập và đưa lưu dân từ các vùng Thanh - Nghệ, Thuận - Quảng vào đây để khẩn hoang lập ấp, tạo dựng cơ nghiệp.
Năm 1611, Nguyễn Hoàng sai viên tướng dưới quyền là Văn Phong tấn công vào Aryaru, Chăm Pa thất bại. Nguyễn Hoàng sáp nhập Ayaru vào lãnh thổ Đàng Trong với tên gọi Phú Yên và giao cho Văn Phong cai quản đất Phú Yên. Tên gọi nầy do chúa Nguyễn Hoàng đặt với ước nguyện về một miến đất trù phú, thanh bình trong tương lai.
Tới năm 1629, Văn Phong chống lại chính quyền Đàng Trong, lúc này Nguyễn Hoàng đã chết, người nối nghiệp là Nguyễn Phúc Nguyên đã sai tướng Nguyễn Phúc Vinh vào đánh dẹp. Sau khi đánh bại được Văn Phong, Phúc Vinh được giao cai quản đất Phú Yên
Với một vị trí chiến lược quan trọng, vào thế kỷ 18 Phú Yên là nơi đối đầu quyết liệt giữa nhà Tây Sơn và nhà Nguyễn; nơi Nguyễn Huệ, vào tháng 7 năm 1775, đã đánh bại 2 vạn quân ngũ dinh (Bình Khang, Bình Thuận, Trấn Biên, Phiên Trấn và Long Hồ) của Tống Phước Hiệp.
Bản đồ tỉnh Phú Yên năm 1909 (bấy giờ địa bàn bao gồm cả một phần tỉnh Gia Lai ngày nay)
Năm Minh Mạng thứ 13, tại Gia Định Thành 1832, vua đã lập 12 tỉnh phía Nam đèo Hải Vân, trong đó có Phú Yên.
Theo hiệp ước triều đình nhà Nguyễn ký với Pháp ngày 6-6-1884, thì Trung Kỳ gồm 12 tỉnh. Tỉnh Phú Yên 2 thuộc Trung kỳ, có diện tích 4.300 km, dân số 251.000 người.[9] Trước năm 1904, đất Phú Yên trải dài từ biên giới Lào đến tận M'Đrắk đều do người đại diện Cùng Sơn (Sơn Hòa ngày nay) cai quản.[10] Năm 1904 mới bị chia tách nhỏ do người Pháp lập những đại diện mới ở M'Đrắk và Cheo Reo, phụ thuộc vào Đắk Lắk và Kon Tum.
Ngày 25-4-1907, Toàn quyền Đông Dương ra Nghị định thành lập tỉnh Kon Tum. Địa bàn tỉnh Kon Tum gồm đại lý Kon Tum tách ra từ Bình Định, đại lý Cheo Reo tách ra từ Phú Yên. Phú Yên trở thành đại lý Phú Yên do Công sử Bình Định cai quản.[11]
Ngày 17-10-1921, Toàn quyền Đông Dương ra Nghị định thành lập tỉnh Phú Yên.[12]
Đến ngày Cách mạng tháng 8- 1945, tỉnh Phú Yên có 4 huyện: Tuy Hòa, Tuy An, Đồng Xuân và Sơn Hòa với 19 tổng (huyện Tuy Hòa 7 tống, huyện Tuy An 5 tông, huyện Đồng Xuân 3 tổng, huyện Sơn Hòa 4 tổng).[13]
Năm 1954, Phú Yên chịu sự quản lý của Chính thể Việt Nam Cộng Hoà.
Năm 1976, sau khi thống nhất đất nước, Phú Yên nằm trong địa phận tỉnh Phú Khánh.
Ngày 1 tháng 7 năm 1989, tỉnh Phú Yên được tái lập và tồn tại cho đến ngày nay. Khi tách ra, tỉnh Phú Yên có 7 đơn vị hành chính gồm thị xã Tuy Hòa và 6 huyện: Đồng Xuân, Sơn Hòa, Sông Cầu, Sông Hinh, Tuy An, Tuy Hòa.
Ngày 4 tháng 3 năm 2002, chia thị xã Tuy Hòa thành thị xã Tuy Hòa và huyện Phú Hòa.[14]
Ngày 5 tháng 1 năm 2005, chuyển thị xã Tuy Hòa thành thành phố Tuy Hòa.[15]
Ngày 16 tháng 5 năm 2005, chia huyện Tuy Hòa thành 2 huyện: Đông Hòa và Tây Hòa.[16]
Ngày 27 tháng 8 năm 2009, chuyển huyện Sông Cầu thành thị xã Sông Cầu.[17]
Ngày 11 tháng 3 năm 2013, thành phố Tuy Hòa được công nhận là đô thị loại II trực thuộc tỉnh Phú Yên.[18]
Ngày 4 tháng 3 năm 2019, Bộ Xây dựng quyết định công nhận thị xã Sông Cầu là đô thị loại III.[19]
Ngày 1 tháng 6 năm 2020, chuyển huyện Đông Hòa thành thị xã Đông Hòa.[20]
Tính đến thời điểm này, Tỉnh Phú Yên có 1 thành phố, 2 thị xã và 6 huyện.
Ngày 12 tháng 6 năm 2025, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 202/2025/QH15[1] về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh (nghị quyết có hiệu lực từ ngày 12 tháng 6 năm 2025). Theo đó, sáp nhập tỉnh Phú Yên vào tỉnh Đắk Lắk.
Ngày 1 tháng 7 năm 2025, tỉnh Phú Yên chính thức ngừng hoạt động.[1][7]
====================
BẢN ĐỒ HÀNH CHÍNH TỈNH PHÚ YÊN &
THÔNG TIN QUY HOẠCH PHÚ YÊN MỚI NHẤT
SOURCE:
https://khudothi.vn/ban-do-hanh-chinh-tinh-phu-yen-thong-tin-quy-hoach-phu-yen/
Video Clip & Bản đồ: NGƯỢC DÒNG SÔNG BA Trực tiếp đến 12 CỬA XẢ LŨ THUỶ ĐIỆN BA HẠ - Nhiều Khu Dân Cư Bên Sông Ba Bị Ngập
Hành trình đặc biệt của Bà Bán Phở khi ngược dòng sông Ba để đến trực tiếp Thuỷ điện Ba Hạ – nơi đang mở 12 cửa xả lũ để điều tiết lượng nước khổng lồ từ thượng nguồn.
Cung đường từ Hiệp Đồng – vùng bị ngập nặng nhất Đông Hòa – dẫn lên Ba Hạ cho thấy toàn cảnh mức độ tàn phá:
• Nhiều bản làng ven sông Ba vẫn còn dấu tích ngập sâu
• Ruộng đồng loang lổ bùn đất, nhà cửa xô lệch
• Người dân vẫn dọn dẹp từng chút một sau trận lũ lịch sử
. Các đoàn xe thiện nguyện vẫn liên tục về Phú Yên. Thương thiệt thương
Tại Thuỷ điện Ba Hạ, hình ảnh 12 cửa xả trắng xoá, nước đổ ầm ầm xuống hạ du tạo nên cảnh tượng vừa hùng vĩ vừa nặng trĩu lo lắng cho đời sống của bà con phía dưới.
Video ghi lại trung thực:
– Hành trình lên đập thuỷ điện Ba Hạ
– Cung đường Hiệp Đồng – Sông Ba – thuỷ điện Ba Hạ
– Những ngôi làng bị ảnh hưởng nặng nề
– Toàn cảnh 12 cửa xả lũ nhìn từ thực địa
===============
Dự án thủy điện Sông Ba Hạ có công suất 220MW. Vào ngày 19-11, nhà máy đã xả lũ lên tới 16.100m³/s - mức cao nhất từ khi nhà máy này vận hành
Ảnh: SBH
=====================
.%20%C4%90%E1%BB%93%20h%E1%BB%8Da%20Ho%C3%A0ng%20Kh%C3%A1nh.png)
Các hồ chứa điều tiết lũ trên lưu vực sông Ba (Đăk Lăk). Đồ họa: Hoàng Khánh
Source:
https://vnexpress.net/20-ho-thuy-dien-xa-lu-4961560.html
Subscribe to:
Comments (Atom)