(Cambodian villagers plan new attraction after last dolphin dies)
Raksmey Kong – Bình Yên Đông lược dịch
Mekong Eye – 1 April 2024
Một chiếc thuyền trong rừng ngập nước ở Cambodia
trên biên giới với Lào. Rừng là một phần
của 14.600 hectares của khu Ramsar Stung Treng, nơi cư trú của nhiều dân số của
nhiều chủng loại có nguy cơ tuyệt chủng.
Nó cũng có tiềm năng của du lịch sinh thái nơi du khách có thể khám phá
và học hỏi về thiên nhiên. [Ảnh: Wonders of the Mekong]
Với cá heo Irrawaddy nay đã tuyệt chủng trong khúc sông Mekong của họ, dân làng ngấm ngầm dự định một kế hoạch mới để thu hút du khách
STUNG TRENG, CAMBODIA – Hai năm sau khi con cá heo Irrawaddy
cuối cùng chết trong một hố nước sâu xuyên biên giới trong sông Mekong trên
biên giới Cambodia-Lào, dân làng từng
dựa vào cá heo để thu hút du khách sinh thái có một kế hoạch mới để lấy lại du
khách. Nhưng họ cần được hỗ trợ để làm
cho nó xảy ra.
Phoy Vanna, 58 tuổi, là chủ của một thuyền du lịch, đã hỗ trợ
gia đình ông bằng cách đưa người đến xem những con thú hiếm nầy, và vẫn còn ước
mơ về những con cá heo Irrawaddy.
Chúng bơi trước nhà ông trong sông Mekong gần biên giới phía
bắc của Cambodia với Lào, gần xã Preah Rumkel bị cô lập trong làng Anlong
Chheuteal.
Nguồn: Mapbox
Một số cá heo nhảy và đùa trong nước, nhô thân hình xám mượt
của chúng trên mặt nước. Ông có thể nghe
chúng kêu từ nhà của ông.
Khi Vanna tỉnh giấc mơ, tuy nhiên, những con cá heo đùa giỡn
biến mất – tất cả cá heo ở gần làng của ông đã biến mất.
Trở về năm 2007, có 8 con.
Con số của chúng đoạn tụt xuống 3 trong năm 2018 vì nhiều đe dọa, gồm có
việc sử dụng lưới bén lan tràn làm vướng các con thú, những lối đánh cá hủy
hoại và việc xây cất đập thủy điện ở thượng lưu đã làm gián đoạn dòng chảy của
sông.
Con cuối cùng, một con cá heo trống được biết với tên riêng
là Phsaaot E Ka (ផ្សោតឯកា), hay “con cá heo cô đơn,” được báo
cáo đã chết hôm 15 tháng 2 năm 2022 – làm tuyệt chủng cá heo Irrawaddy trong
khúc sông Mekong nầy
Cái chết của nó gây ra bởi đuối sức sau khi đuôi của nó bị
thương khi nó mắc vào lưới đánh cá bất hợp pháp. Sau đó, nó chật vật để bơi và ăn.
Một bức tượng cũ của cá heo Irrawaddy ở gần bờ
sông Mekong trong xã Preah Rumkel, làng Chheuteal trên biên giới phía bắc của
Cambodia. Nó phản ánh thời gian rực rỡ
nhất của du lịch sinh thái của làng khi du khách tràn ngập để ngắm những con cá
heo trước khi bị tuyệt chủng trong vùng trong năm 2022. [Ảnh: Raksmey Kong]
Dân làng đau khổ chôn con cá heo cô độc và du lịch địa phương
chưa phục hồi kể từ đó.
Cái chết của con cá heo cuối cùng đã kết thức du lịch sinh
thái đã phát triển trong xã Preah Rumkel gần 2 thập niên. Du khách từng đến hàng ngày và lấy những
chuyến tàu ngắm cá heo hay cắm trại trên cồn cát ở giữa sông để xem những con
thú thân thiện.
Don Ban, xã trưởng của Preah Rumkel, nói vùng của ông đã mất
90% du khách. Tài liệu địa phương cho
thấy 179 người từ 250 gia đình trong làng nay đã chuyển đi, hầu hết thúc đẩy
bởi công việc và mất thu nhập từ du lịch.
Nhưng Vanna, cũng là một ủy viên của ủy ban của nhóm du lịch
sinh thái địa phương, hy vọng sự vắng mặt của con cá heo cô đơn không phải là
sự kết thúc câu chuyện của cộng đồng của ông.
“Làng của chúng tôi không cần phải thu nhỏ. Chúng tôi phải làm hơn nữa để phục hồi du
lịch,” ông nói.
Cộng đồng của ông có một ý tưởng.
XIN BẤM "READ MORE" ĐỂ ĐỌC TIẾP
Cảng ở xã Preah Rumkel trong làng Anlong Chheuteal
trên biên giới Cambodia-Lào đã trống vắng kể từ khi con cá heo Irrawaddy cuối
cùng chết trong năm 2022. Người dân địa
phương từng dựa vào du khách đến để ngắm cá heo. [Ảnh: Wonder of the Mekong]
Lễ hội cá
heo
Theo Quỹ Thiên nhiên Toàn Thế giới (WWF), sông Mekong trong
khúc sông dài 180 km ở đông bắc Cambodia là nơi cư trú của trên 80 cá heo
Irrawaddy, được ghi trong Sách Đỏ của IUCN vì có tình trạng “có nguy cơ tuyệt
chủng cao”.
Những con cá heo sống trong 2 khúc sông Mekong uốn khúc qua
Cambodia. Một khúc chạy từ tỉnh Kratie
đến Stung Treng và khúc kia ở Anlong Chheuteal.
Khúc sông sau không còn cá heo nữa.
Cá heo Irrawaddy được xem như những con thú linh thiêng bởi
người dân Cambodia và Lào, cung cấp thu nhập và công ăn việc làm cho các cộng
đồng qua du lịch.
Cùng với giá trị sinh thái và kinh tế của chúng, cá heo
Irrawaddy giúp nối kết con người. Khi
những con thú gầm rú tự do ở Anlong Chheuteal, sự hiện diện của chúng khuyến
khích dân làng ở Cambodia và Lào tìm cách để cộng tác để bảo vệ sông và du lịch
khả chấp.
“Cá heo Irrawaddy được công nhận như một tài sản và nguồn kiêu
hãnh của Cambodia,” Chea Seila, quản đốc của Wonders of the Mekong (Những Kỳ
quan của Mekong), một dự án được USAID tài trợ để khuyến khích các hoạt động
nghiên cứu và trao dồi khả năng làm nổi bật giá trị đa dạng sinh học và các hệ
sinh thái trong sông Mekong, nói.
“Những con thú có thể là điểm khởi đầu của việc tiếp xúc, nghiên
cứu, công việc bảo tồn và du lịch của con người. Chúng cũng là những chỉ số của một con sông
lành mạnh.”
Những con cá heo từng gây cảm hứng cho Seila để làm một bài
thơ có tựa đề Con Cá heo Irrawaddy Cô đơn,
khuyến khích người dân và các nhà nghiên cứu quan sát những con thú trong sông
vùng Anlong Chheuteal.
Một chiếc tàu chở du khách đi xem cá heo ở xã
Preah Rumkel trong làng Anlong Chheuteal, tỉnh Stung Treng bắc Cambodia. [Ảnh:
Wonders of the Mekong]
Một con cá heo Irrawaddy nhảy lên từ sông Mekong ở
gần làng Anlong Chheuteal trên biên giới phía bắc của Cambodia. Làng từng có 8 con cá heo được ghi nhận trong
năm 2007. Chúng tuyệt chủng trong vùng
trong năm 2022. [Ảnh: WWF Cambodia]
Để giúp du lịch phục hồi trong vùng của họ, các thành viên
của xã Preah Rumkel đang thảo luận một ý tưởng và tìm sự hỗ trợ để tổ chức một
sự kiện được gọi là “Lễ hội Cá heo Irrawaddy Hàng năm,” để khuyến khích du
khách trong các hoạt động phản ánh giá trị của cá heo và sông, trong khi khuyến
khích những nỗ lực bảo tồn.’’
Họ đang nhắm đến Lễ hội Sông như một mô hình mẫu. Bắt đầu trong năm 2015, lễ hội hàng năm nầy
được hậu thuẫn của Bộ Du lịch Cambodia như một phần của chiến lược để khuyến
khích văn hóa và du lịch địa phương ràng buộc với sông.
Sự kiện nầy thường có đặc tính của một lễ hội thực phẩm,
triển lãm sản phẩm địa phương, trình diễn và những hoạt dộng giải trí
khác. Lễ hội Sông lần thứ 8th
gần đây được tổ chức trong 3 ngày ở Siem Reap trong tháng 3 và thu hút trên
550.000 du khách.
Vanna đề nghị rằng Lễ hội Cá heo Irrawaddy có thể chú trọng
đến việc tổ chức những hoạt động văn hóa ngoài trời dựa trên thiên nhiên như
những chuyến đi thăm rừng ngập nước ở khu Ramsar Stung Treng, có một hố nước
sâu nơi cá heo Irrawaddy từng sinh sống.
Cắm trại trên các đảo trong sông và một lễ hội thức ăn địa phương cũng
có thể là một phần của chương trình.
“Dân làng trên biên giới Cambodia-Lào có thể cộng tác để tổ
chức và khuyến khích lễ hội nầy. Mỗi bên
có thể luân phiên để tổ chức lễ hội.
Chúng tôi đến gặp họ, và họ đến gặp chúng tôi. Nhưng chúng tôi cần hỗ trợ từ các cơ quan
chánh phủ để làm nó xảy ra,” Vanna nói.
Phoy Vanna, 58 tuổi, chủ của một tàu du lịch và là
một thành viên của những nhóm du lịch sinh thái ở Preah Rumkel, đứng trước bộ
xương của cá heo Irrawaddy từng sống trong sông Mekong ở làng Anlong Chheuteal
trên biên giới phía bắc Cambodia. [Ảnh: Raksmey Kong]
Các cư dân có kế hoạch để đào xương của cá heo cô đợn và để
nó trong một lồng kiếng lớn. Nó sẽ trình
bày câu chuyện của sự mất mát của cộng đồng của ông, và những bài học cho những
thế hệ sau về những rủi ro của việc thờ ơ với tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ
chúng.
Nay họ bảo tồn xương của một cá heo khác đã chết trước đây.
Tiềm năng
chưa đụng đến
Seila của Wonders of the Mekong nói Anlong Chheuteal có thể
được biến thành một trung tâm nghiến cứu cá heo hay có một bảo tàng lịch sử
thiên nhiên vì có nhiều tin tức liên quan đến những con thú cần được viết xuống
và ghi chép. Một chuyến nghiên cứu cũng
co thể là một của những chọn lựa thu nhập cho cộng đồng địa phương.
Anlong Chheuteal nằm cạnh khu Ramsar Stung Treng rộng 14.600 hectares – nơi cư trú của một dân số có nguy cơ tuyệt chủng cao của cò quăm lưng trắng, cũng như nhiều loại chim và cá nước ngọt khác.
Khu đã chào đón du khách ở trong nước, lấy những chuyến tàu
qua rừng ngập nước, là một khu rừng đặc thù hoàn toàn bị ngập trong mùa mưa và
biến thành những cồn cát trong mùa khô.
Rừng ngập nước trên biên giới phía bắc của
Cambodia có đặc tính đặc thù. Nó bị ngập
trong mùa mưa và biến thành những cồn cát trong mùa khô. Những điều kiện nầy cung cấp nơi cư trú cho
vô số chim và cá. [Ảnh: Wonders of the Mekong]
“Dân làng có thể đóng góp tích cực vào việc bảo tồn rừng ngập
nước, có tiềm năng thu hút du khách,” Vy Phally của Hiệp hội Bảo tồn Văn hóa và
Môi trường (CEPA), nói.
“Việc bảo tồn có thể giúp khuyến khích du lịch sinh
thái. Bảo tồn tài nguyên thủy sản bằng
cách ngừng sử dụng dụng cụ đánh cá bất hợp pháp cũng có thể giúp cộng đồng
tránh các tai họa,”
Khay Atiya, phát ngôn viên của Bộ Môi trường, thêm rằng bộ đã
phát triển một kế hoạch quản lý cho vùng Anlong Chheuteal chú trọng đến việc
xây dựng khả năng, nghiên cứu và hợp tác để bảo vệ tài nguyên thiên nhiên,
trong khi tăng cường sự tham gia của cộng đồng địa phương trong việc phát triển
du lịch sinh thái.
Trong khi tìm kiếm hỗ trợ cho cộng dồng của ông, Vanna đã giữ
tàu du lịch của ông và dùng nó cho các dịch vụ chuyên chở để kiếm sống. Ông tin rằng ngay cả không có cá heo, có
nhiều tiềm năng trong các hoạt động liên quan đến thiên nhiên đang chờ được đụng
đến.
Bất cứ lúc nào ông lái chiếc tàu của ông, ông nói ông vẫn
nghe tiếng kêu của cá heo, thường đi theo tàu của ông khi ông đưa du khách đi
trên nước.
Ông cảm nhận như linh hồn của chúng vẫn còn với ông.
No comments:
Post a Comment