(Rising flows of concern)
Editorial – Bình Yên Đông lược dịch
The Bangkok Post - 16 August 2023
Trong lúc nông dân lo ngại về hạn hán sắp đến, lũ chớp nghiêm trọng rải rác đã xảy ra ở nhiều tỉnh của Thái dọc theo sông Mekong từ đầu tháng nầy.
Tỉnh Nakhon Phanom đã thấy mực nước Mekong dâng lên, một số tràn bờ làm ngập 4.000 rais [640 hectares] đất canh tác.
Vùng du lịch ở huyện Chiang Khan của tỉnh Loei đã thấy nước làm ngập nhà cửa và nhà hàng ở bãi Nang Koy.
Ở Bueng Kan, mực nước đươc báo cáo cao nhất trong chu kỳ 3 năm làm ngập trường mẫu giáo và thúc đẩy việc xây cất một đê sông để ngăn chận dòng chảy.
Các sở thủy nông đang chuẩn bị để thực hiện việc điều hành liên quan đến lụt ở các tỉnh Chiang Rai, Loei, Nong Khai, Bueng Kan, Nakhon Phanom, Mukdahan, Amnat Charoen và Ubon Ratchathani.
Mưa lớn đã được báo cáo ở thượng lưu, cộng với nước xả từ các đập thủy điện ở Lào và Trung Hoa, có thể đã thêm vào mực nước của sông Mekong.
Mặc dù tin đồn vầ việc xả nước từ các đập chưa được chứng minh, Văn phòng Quốc gia Thủy lợi (ONWR) đã gởi một thông báo khẩn đến Ủy hội Sông Mekong (MRC) hôm Thứ Sáu, yều cầu các quốc gia láng giềng trong Hạ Lưu vực sông Mekong và Trung Hoa quản lý cẩn thận lượng nước xả để ngừa lụt. MRC là tổ chức dựa trên hiệp ước duy nhất trong Mekong có nhiệm vụ khuyến khích và phối hợp việc sử dụng khả chấp nước và tài nguyên của con sông lớn nầy.
Từ khi các quốc gia phát triển đập thủy điện dọc theo sông, có nhiều xung đột liên quan đến việc chia sẻ nước.
Sông Mekong đã chảy tự do cho đến 2 thập niên qua, khi các đập được xây để sản xuất năng lượng. Mặc dù có việc tranh luận theo chống, dóng chảy thủy học tự nhiên đã bị thay đổi bởi hạ tầng cơ sở nhân tạo như thế.
Để phát điện, những đập nầy cần phải xả nước qua các turbines phát điện, và hậu quả là, một khối lượng nước khổng lồ tràn xuống sông. Vắn tắt, những đập nầy điều hành như những vòi nước trên sông.
Nhưng cho dù với yếu tố gì, việc ngập lụt mới nhất tạo ra câu hỏi tại sao ONWR vẫn phải gởi “một thông báo khẩn” đến MRC và Trung Hoa khi có những phúc trình hợp tác về việc chia sẻ nước giữa các quốc gia thành viên của MRC và Trung Hoa từ năm 2017.
Các nhà điều hành đập ở Lào và Trung Hoa đã hứa cung cấp dữ kiện nước cho MRC và các quốc gia ở hạ lưu.
Dữ kiện cho biết khi nào 1 đập sẽ bắt đầu hoạt động và xả nước hay cảnh báo việc xả nước bất thình lình để giúp các quốc gia ở hạ lưu chuẩn bị quản lý nước và báo động khẩn cấp trước.
Nhưng lũ chớp thình lình dọc theo Mekong và phản ứng của ONWR của Thái Lan đã tạo nghi ngờ liệu các nhà điều hành đập và các chánh phủ liên hệ đã làm đủ để chia sẻ dữ kiện nước.
Các quốc gia có trách nhiệm chẳng hạn như Lào và Trung Hoa, nơi hầu hết các đập được xây, hay ngay cả các nhà điều hành tư nhân, cần làm việc tích cực hơn trong việc thiết lập một diễn đàn nơi dữ kiên có phẩm chất về sông Mekong được theo dõi và chia sẻ.
Dữ kiện nầy phải công khai cho cộng đồng và phải được kiểm soát bởi các học giả trung lập.
Không có thế, xung đột đối với các dự án đập sẽ tiếp tục, và những ai mang gánh nặng sẽ là hệ sinh thái tự nhiên và dân làng sống dọc theo sông.
No comments:
Post a Comment